ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ଚଳିତ ୨୦୨୪ ଅକ୍ଟୋବର ସୁଦ୍ଧା ଭାରତର ସୁନା ଭଣ୍ଡାର ୧.୭୮୬ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାର ବୃଦ୍ଧି ହୋଇ ୬୭.୪୪୪ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଜୁଲାଇ ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା, ଆରବିଆଇ ପାଖରେ ମୋଟ ୮୪୬ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ର ସୁନା ଭଣ୍ଡାର ଥିଲା। ଭାରତର ସୁନା ଭଣ୍ଡାରର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ବିଦେଶରେ ରଖାଯାଇଛି। ଦେଶର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (ଆରବିଆଇ) ଭାରତର ସୁନା ଭଣ୍ଡାରକୁ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଂଲଣ୍ଡ, ସ୍ୱିଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡର ବେସିଲର ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ସେଟଲମେଣ୍ଟସ (ବିଆଇଏସ୍) ଏବଂ ଆମେରିକାର ଫେଡେରାଲ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ରଖିଛି।
ନିକଟରେ ଭାରତ ସୁନା କ୍ରୟକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ୨୦୨୪ର ପ୍ରଥମ ଚାରି ମାସରେ, ଭାରତ ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଦେଢ଼ ଗୁଣ ଅଧିକ ସୁନା ହାସଲ କରିଛି। ବିଦେଶରେ ସୁନା ରଖିବା ଭାରତକୁ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା, ସ୍ୱାପ୍ରେ ନିୟୋଜିତ ହେବା ଏବଂ ରିଟର୍ଣ୍ଣ ପାଇବା ସହଜ କରିଥାଏ। ତେବେ ଇସ୍ରାଏଲ୍-ଇରାନ, ରୁଷିଆ-ୟୁକ୍ରେନ ପରି ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ବିପଦ ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥଳେ ସୁନା ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଦେଇଥାଏ ।
ନିକଟରେ ବ୍ରିଟେନରେ ରଖାଯାଇଥିବା ୧୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ସୁନା ଫେରାଇ ଆଣିବାରେ ଆରବିଆଇ ସଫଳ ହୋଇଛି। ଏହି ପରିମାଣର ସୁନା ପୁଣି ଆଣିବାକୁ ପଡିବ। କୁହାଯାଉଛି ଯେ ବିଦେଶୀ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ସୁନା ରଖିବାର ବିପୁଳ ଖର୍ଚ୍ଚରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉଛି।
ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ମୋଟ ସୁନା ଭଣ୍ଡାର ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୪୧୪ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ବିଦେଶରେ ରଖାଯାଇଛି। ଭାରତରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ନୋଟଗୁଡିକୁ ବ୍ୟାକ୍ କରିବା ପାଇଁ ୩୦୮ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ସୁନା ରଖାଯାଇଥିବାବେଳେ ୧୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ରୁ ଅଧିକ ସୁନା ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ ବିଭାଗର ସମ୍ପତ୍ତି ଭାବରେ ସ୍ଥାନୀୟସ୍ତରରେ ରଖାଯାଇଛି। ସ୍ଥାନୀୟସ୍ତରରେ ରଖାଯାଇଥିବା ସୁନାକୁ ମୁମ୍ବାଇ ଏବଂ ନାଗପୁରର ଉଚ୍ଚ ସୁରକ୍ଷା ଥିବା ଟ୍ରେଜେରୀରେ ରଖାଯାଇଛି ।
ଏକ ଦେଶର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରଖାଯାଇଥିବା ସୁନାକୁ ସୁନା ସଂରକ୍ଷଣ କୁହାଯାଏ। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଜମାକାରୀ, ନୋଟ୍ ଧାରକ, ନିବେଶକ କିମ୍ବା ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ଦେୟର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ପୂରଣ କରିବାର ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଦେବା। ଏହା ମଧ୍ୟ ସେହି ଦେଶର ମୁଦ୍ରାର ମୂଲ୍ୟକୁ ମଜବୁତ କରେ।
ୱାର୍ଲ୍ଡ ଗୋଲ୍ଡ କାଉନସିଲ (ଡବ୍ଲୁଜିସି) ଅନୁଯାୟୀ, ସୁନା କିଣୁଥିବା ବିଶ୍ୱର ୫ଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଆରବିଆଇ ଅନ୍ୟତମ। ସିଙ୍ଗାପୁରର ମୁଦ୍ରା ଅଥରିଟି, ପିପୁଲ୍ସ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଚାଇନା ଏବଂ ତୁର୍କୀ ଭଳି ଅନେକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଡଲାର ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସ, ସୁଧ ହାର ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଫରେକ୍ସ ଭଣ୍ଡାରକୁ ବିବିଧ କରିବା ପାଇଁ ସୁନା କିଣୁଛନ୍ତି।
ଭାରତ ସମେତ ବିଶ୍ୱର ଅନେକ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କର ସୁନା ଭଣ୍ଡାରର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ବିଦେଶୀ ଟ୍ରେଜେରୀରେ ରଖନ୍ତି। ଏହା କରାଯାଇଛି ଯାହା ଦ୍ବାରା ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସ୍ଥିରତା ବଜାୟ ରହିପାରିବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ବିପଦ ହ୍ରାସ ହୋଇପାରିବ। ଲଣ୍ଡନ, ନ୍ୟୁୟର୍କ ଏବଂ ଜୁରିଚ୍ ପରି ପ୍ରମୁଖ ଆର୍ଥିକ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରଖାଯାଇଥିବା ସୁନାକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କାରବାରରେ ସହଜରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ। ଭାରତର ସୁନା ଭଣ୍ଡାରର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଂଲଣ୍ଡ ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ସେଟଲମେଣ୍ଟରେ ରଖାଯାଇଛି। ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ବ୍ରିଟେନ ଏବଂ ଆମେରିକା ସହିତ ଐତିହାସିକ ସମ୍ପର୍କ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଶ୍ୱାସ ବଢ଼ାଇଛି।
ଆମେରିକା ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡରେ, ଏହିପରି ଟ୍ରେଜେରୀରେ ଅନେକସ୍ତରର ଉଚ୍ଚ ସୁରକ୍ଷା ଅଛି। ସେଥିରେ ଚାରୋଟି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଗ୍ରାନାଇଟ୍ କାନ୍ଥ, ସିସିଟିଭି ସ୍ମାର୍ଟ କ୍ୟାମେରା, ଆଲାର୍ମ, ସଶସ୍ତ୍ର ସୁରକ୍ଷାବାହିନୀ ଏବଂ ସେନା କର୍ମଚାରୀ ତଥା ପୁଲିସର ସୁରକ୍ଷା କର୍ଡନ୍ ଅଛି।
ଅନେକ ଦେଶର ସୁନା ଭଣ୍ଡାର ମଧ୍ୟ ଫେଡେରାଲ୍ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ ନ୍ୟୁୟର୍କରେ ରଖାଯାଇଛି । ଏହା ୮୦ ଫୁଟ ମାଟି ତଳେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହି ଷ୍ଟୋରଟି ୯୦ ଟନ୍ ଷ୍ଟିଲ୍ ସିଲିଣ୍ଡରରେ ଆବଦ୍ଧ।
ଜର୍ମାନୀର ଫ୍ରାଙ୍କଫର୍ଟରେ ଡ୍ୟୁଏଚ୍ ବୁନ୍ଦେସବ୍ୟାକ୍, ପ୍ୟାରିସରେ ବାନକେ ଡି ଫ୍ରାନ୍ସ, ସ୍ୱିଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡର ବିଆଇଏସ୍, ସ୍ୱିସ୍ ନ୍ୟାସନାଲ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଜୁରିଚ୍ରେ ଟ୍ରେଜେରୀ ମଧ୍ୟ ଅଛି। ଏହା ଦିନରାତି କଡା ନଜରରେ ରହିଥାଏ।
ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ଦିର ଭଣ୍ଡାରରେ ଏତେ ସୁନା ଅଛି ଯେ ଯାହା ଆମେରିକାର ସରକାରଙ୍କ ଭଣ୍ଡାରଠାରୁ ତିନି ଗୁଣା ଅଧିକ। ପଦ୍ମନାଭ ସ୍ବାମୀ ମନ୍ଦିର, ତିରୁପତି ବାଲାଜୀ ମନ୍ଦିର, ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, ବୈଷ୍ଣୋ ଦେବୀ ମନ୍ଦିରରେ ମୋଟ ୪୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ସୁନା ରଖାଯାଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି। ଏହି ତଥ୍ୟ ବିଶ୍ୱ ସୁନା ପରିଷଦ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଭାରତରେ ଗଚ୍ଛିତ ଥିବା ସୁନା ୮୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ରୁ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ।
Gold.RG ନାମକ ଏକ ୱେବସାଇଟ୍ ଅନୁଯାୟୀ, ପୃଥିବୀରେ ଏତେ ସୁନା ଅଛି ଯେ ଯଦି ଏଥିରୁ ୫ ମାଇକ୍ରନ୍ ଭଳି ପତଳା ତାର ତିଆରି ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ୧୧ ନିୟୁତ ଥର ଗୁଡ଼ାଇ ହୋଇପାରିବ।
କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ପୃଥିବୀରେ ସମସ୍ତ ମହାଦେଶରେ ସୁନା ରହିଛି । ଏପରିକି ସମସ୍ତ ମହାସାଗର ମଧ୍ୟ ସୁନାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ପୃଥିବୀର ସମସ୍ତ ମହାସାଗରରେ ପ୍ରାୟ ୨୦ ନିୟୁତ ଟନ୍ ସୁନା ପଡ଼ି ରହିଛି। ପ୍ରତି ୧୦୦ ନିୟୁତ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ସମୁଦ୍ର ଜଳରୁ ୧ ଗ୍ରାମ ସୁନା ମିଳିଥାଏ। ଆଟଲାଣ୍ଟିକ୍ ଏବଂ ଉତ୍ତର ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ସୁନା ପାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ସର୍ବାଧିକ ରହିଛି।
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ:
ବେଆଇନ ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଚାର୍ଟାର୍ଡ ବିମାନରେ ସ୍ବଦେଶ ପଠାଉଛି ଆମେରିକା