କିଏ ଉପଯୁକ୍ତ!

ଆସନ୍ତା ୨୮ ତାରିଖରେ ଭବ୍ୟ ନୂତନ ସ˚ସଦ ଗୃହ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏକ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ସହିତ ଏହି ନୂତନ ସ˚ସଦ ଗୃହ ଓ ତତ୍‌ ସ˚ଲଗ୍ନ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିର୍ମାଣମାନ (ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଭିସ୍‌ଟା)କୁ ନେଇ ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇ ଚାଲିଥିବା ଧାରାବାହିକ ବିବାଦର ଶିକୁଳିରେ ଏକ କଡ଼ି ଯୋଡ଼ି ହୋଇଯାଇଛି। ପ୍ରକାଶ ଥାଉ କି ଭ୍ରୂଣ ସ˚ଚାର ହେବା ଦିନ ଠାରୁ ଭୂମିଷ୍ଠ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟ ଖଣ୍ତରେ ‘ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଭିସ୍‌ଟା’ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ବିବାଦାସ୍ପଦ ହୋଇ ରହିଛି; ଯହିଁରେ ଏଭଳି ଏକ ବିଶାଳ ପ୍ରକଳ୍ପର ଆବଶ୍ୟକତା ବା କୋଭିଡ୍‌ ମହାମାରୀ କାଳରେ ଏହାର ନିର୍ମାଣରେ ବିପୁଳ ସରକାରୀ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟର ଯଥାର୍ଥତା କି˚ବା ନୂତନ ଭାବେ ନିର୍ମିତ ‘ଜାତୀୟ ଚିହ୍ନ’ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭରେ ସ୍ଥାନିତ ସି˚ହଗୁଡ଼ିକର ମୁଖ ମଣ୍ତଳରେ ଅନାହୂତ କ୍ରୋଧର ଭାବ ଅଥବା ଏ ସମଗ୍ର ପ୍ରକରଣରେ କେବଳ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଏକକ ପଦଚିହ୍ନ ଦୃଶ୍ୟମାନ ଥିବା ଏବ˚ ବିରୋଧୀ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ବସ୍ତୁତଃ ଅଲୋଡ଼ା ଏବ˚ ଅବା˚ଛିତ ହୋଇ ରହିଯିବା ଇତ୍ୟାଦି ଭଳି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।

ତେବେ, ସଦ୍ୟ ଯେଉଁ ବିବାଦଟି ଶିର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଛି, ତାହା ହେଲା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ନୂତନ ସ˚ସଦ ଗୃହର ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରାଯିବାର ଯୌକ୍ତିକତାକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ୧୯ଟି ବିରୋଧୀ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ସମ୍ମିଳିତ ଭାବେ ଏକ ପତ୍ର ଜରିଆରେ ଏହାର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ବାରା ହେବାର ଔଚିତ୍ୟ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ବ ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହିତ ତାହା ନ ହେଲେ ସେମାନେ ଉଦ୍‌ଘାଟନୀ ଉତ୍ସବକୁ ବର୍ଜନ କରିବେ ବୋଲି ଜଣାଇ ଦେଇଛନ୍ତି। ପ୍ରକାଶ ଥାଉ କି ଭାରତୀୟ ସ˚ବିଧାନରେ ଏଭଳି ଏକ ବିଷୟକୁ ନେଇ କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟ ଧାରଣା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇ ନାହିଁ। ତେଣୁ ଏଭଳି ଏକ ଭୂମିକାରେ କିଏ ଅଧିକ ଉପଯୁକ୍ତ, ତାହା ଏକ ବିତର୍କକୁ ଜନ୍ମ ଦେଲାଣି, ଯାହା ଉପରେ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଆଲୋଚନା ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଭଳି ମନେ ହୁଏ।

ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଦତ୍ତ ପ୍ରତିବାଦ ପତ୍ରରେ ସ˚ବିଧାନର ଧାରା ୭୯ର ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥାଏ ଯେ ଭାରତୀୟ ସ˚ସଦୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୂଳପିଣ୍ତ ହେଉଛନ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବ˚ ସ˚ସଦର ଦୁଇଟି ଗୃହ ଯଥାକ୍ରମେ ଲୋକସଭା ଏବ˚ ରାଜ୍ୟସଭା। ତେଣୁ ନୂତନ ସ˚ସଦ ଭବନକୁ ଉଦ୍‌ଘାଟନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପରିବର୍ତ୍ତେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା କରାଯିବା ହେଉଛି ଗଣତନ୍ତ୍ର ଉପରେ ସିଧା ପ୍ରହାର। ଏହି ମତର ପକ୍ଷବାଦୀମାନେ କହିଥାଆନ୍ତି ଯେ ବାସ୍ତବ ଅର୍ଥରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ବା ‘ଏକ୍‌ଜିକ୍ୟୁଟିଭ୍‌’ ଭଳି କେବଳ ଗୋଟିଏ ‘ତନ୍ତ୍ର’ର ମୁଖ୍ୟ ହୋଇଥିବା ସ୍ଥଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦ ଏହି ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଭାବେ ସ˚ବିଧାନ ସ୍ବୀକୃତ। ଯଦିଓ ଆମ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଭୂମିକା ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ବୋଲି ଏକ ଧାରଣା ରହିଆସିଛି, ଏହା ମଧୢ ସତ୍ୟ ଯେ ସେ ଏକ ‘ରବର ଷ୍ଟା˚ପ୍‌’ ମାତ୍ର ନୁହନ୍ତି ଏବ˚ ସ˚ସଦୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନାରେ କି˚ବା ଆଇନଗୁଡ଼ିକ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଥାଆନ୍ତି, ଯାହା ଉଭୟ ସ˚ବିଧାନ ଦ୍ବାରା ସ୍ବୀକୃତ ଏବ˚ ପର˚ପରା ଦ୍ବାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ। ସୁତରା˚, ସ˚ସଦ ଗୃହକୁ ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିବା ସକାଶେ ଏହି ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସା˚ବିଧାନିକ ପଦର ଅଧିକାରୀ ଭାବେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହିଁ ଅଧିକ ଉପଯୁକ୍ତ। ବିରୋଧୀ ଦଳଙ୍କ ପତ୍ରରେ ରହିଥିବା ଅନ୍ୟ ଅଭିଯୋଗର ସାରା˚ଶ ହେଲା ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ କ୍ଷମତାସୀନ ସରକାର ଦ୍ବାରା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ହନନ ଏବ˚ ‘ଜଣତନ୍ତ୍ର’ ରୂପେ ମୋଦୀଙ୍କ ଏକକ ଆଧିପତ୍ୟର ପ୍ରମାଣ ହେଉଛି ଏହି ସ˚ସଦ ଭବନ, ଯାହାର ପରିକଳ୍ପନା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନିର୍ମାଣ ଅନ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଥରେ ହେଲେ ସୁଦ୍ଧା ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ମତ ବିନିମୟ ବା ଆଲୋଚନା କରାଯାଇନାହିଁ।

ପୂର୍ବରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଏଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ ସ˚ପାଦିତ ହୋଇଥିବାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତମାନ ପ୍ରଦାନ କରି ଏହି ପକ୍ଷ କହିଥାଆନ୍ତି ଯେ ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ସ˚ସଦ ଦ୍ବାରା ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା ‘ଦ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଇଷ୍ଟେଟ୍‌’ରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ଅଛି ଯେ ୧୯୭୦ ମସିହାରେ ‘ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଆନେକ୍‌ସ ବିଲ୍‌ଡି˚’ର ଶିଳାନ୍ୟାସ ଉତ୍ସବ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭି.ଭି. ଗିରିଙ୍କ ପୌରହିତ୍ୟରେ ସ˚ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ୧୯୭୫ ମସିହାରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଏହାକୁ ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଥିଲା ସମନ୍ବୟୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ। ସେହିଭଳି ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ସ˚ସଦର ଆକର୍ଷଣୀୟ ପାଠାଗାର ଗୃହକୁ ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିଥିଲେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେ.ଆର. ନାରାୟଣନ। ଅଥଚ, ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ନୂତନ ଭାବେ ନିର୍ମିତ ‘ଵାର ମେମୋରିଆଲ୍‌’ ବା ‘ଯୁଦ୍ଧ ସ୍ମାରକୀ’ର ଉଦ୍‌ଘାଟନ କରିଥିଲେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ, ଯେଉଁ ସମାରୋହରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦ ଆମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ନ ଥିଲେ, ଯଦିଓ ଭାରତର ସ˚ବିଧାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ବାହିନୀର ‘ସୁପ୍ରିମ କମାଣ୍ତର’ର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଏହାକୁ ସେମାନେ ଏକ ନୈରାଶ୍ୟଜନକ ଅସ˚ଗତି ରୂପେ ଦେଖିଥାଆନ୍ତି।

ତେବେ, ଏହି ମତକୁ ଗ୍ରହଣ କରୁ ନ ଥିବା ପକ୍ଷ କହିଥାଆନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ସ˚ସଦୀୟ ବ୍ୟାପାରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହିଁ ହେଉଛନ୍ତିି ଏକକ ନାୟକ ଏବ˚ ସମସ୍ତ ଗରିମାଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦଟି ପ୍ରାୟତଃ ସ˚କେତ ଧର୍ମୀ। ସେମାନଙ୍କ ମତରେ ସ˚ବିଧାନରେ ଏ ସ˚ପର୍କରେ କୌଣସି ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ନ ଥିବାରୁ ପୂର୍ବର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତମାନ ଅନୁସରଣଯୋଗ୍ୟ ହୋଇଥାଆନ୍ତି; ଯେମିତି ସ୍ବାଧୀନତା ପ୍ରାପ୍ତିର କ୍ଷଣରେ ଭାରତବର୍ଷ ନାମକ ଏହି ନୂତନ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ସେହି ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜଵାହରଲାଲ ନେହରୁଙ୍କ କି˚ବଦନ୍ତୀୟ ‘ଟ୍ରାଇଷ୍ଟ ଵିଥ୍‌ ଡେଷ୍ଟିନି’ (ଭାଗ୍ୟ ସହିତ ଗୋପନ ରାଜିନାମା) ସ˚ବୋଧନ ସହିତ ସ˚ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ମଧୢବର୍ତ୍ତୀ କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡକ୍ଟର ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ଏହି ଉତ୍ସବର ଅଧୢକ୍ଷତା କରିଥିଲେ। ଏହା ମଧୢ ସତ ଯେ ସ୍ବାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳଖଣ୍ତରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ମାରକୀ, ରାଷ୍ଟ୍ର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ମାଣମାନ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ହିଁ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ ହୋଇ ଆସିଛି। ସେମାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ନୂତନ ସ˚ସଦ ଭବନକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ‘ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ’ର ଏକ ‘ଲ୍ୟାଣ୍ତମାର୍କ’ ରୂପେ ସ୍ଥାପନ କରିବାର ସ୍ବପ୍ନ ଦେଖି ସଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି ଏବ˚ ଏହା ସହିତ ବ୍ରିଟିସ ଉପନିବେଶବାଦର ସ୍ମରଣ କରାଉଥିବା ପୁରୁଣା ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଭବନ ଦୃଷ୍ଟି ପଟଳରୁ ଅନ୍ତର୍ହିତ ହେବାର ସମୟ ଉପନୀତ ହୋଇଛି। ସୁତରା˚, ଏଭଳି ସ୍ଥଳେ ସ˚ସଦର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ସେହି ସ୍ବପ୍ନଦ୍ରଷ୍ଟା ମୋଦୀଙ୍କ ଦ୍ବାରା ହେବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେମାନେ କହିଥାଆନ୍ତି।

ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଆମ ଦେଶର ଦୁଇଟି ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଉତ୍ସବରେ ଉଭୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପଦ ଗରିମା ମଧୢରେ ଏକ ଚମତ୍କାର ଭାରସାମ୍ୟ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ। ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପରେଡ୍‌ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି (ଭାରତୀୟ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ) ରାଷ୍ଟ୍ରର ସାଲ୍ୟୁଟ୍‌ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ବେଳେ ସ୍ବାଧୀନତା ଦିବସ ପାଳନ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲା ଉପରୁ ରାଷ୍ଟ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଭାଷଣ ଭାସି ଆସିଥାଏ। କିନ୍ତୁ କହିବାରେ ଦ୍ବିଧା ନାହିଁ ଯେ ସ˚ପ୍ରତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ବିତର୍କ ପ୍ରାୟତଃ ଅସମାହିତ ହୋଇ ରହିବ କାରଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିଜସ୍ବ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀକୁ ଯଥାର୍ଥ ବୋଲି ମନେ କରିବେ। ଯଦି ଆମେ ସ˚ସଦ ଭବନକୁ କେବଳ ମାତ୍ର ଏକ ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ଗୃହ ବା ସ˚ସଦମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ରୂପେ ନ ଦେଖି ଏହାକୁ ଆମ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ରର ପବିତ୍ର ଉପସନା ସ୍ଥଳ ରୂପେ ଦେଖିବା, ତେବେ ସା˚କେତିକ ଭାବେ ହେଲେ ମଧୢ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏହାର ପୁରୋଧା ଭାବେ ସ˚ବିଧାନ ଦ୍ବାରା ସ୍ବୀକୃତ ହୋଇଥିବାରୁ ତଥା ସେହି କ୍ଷମତା ବଳରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ତଳର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପାର˚ପରିକ ଭାବେ ଶପଥାବଦ୍ଧ କରାଉଥିବାରୁ ଏହି ନୂତନ ସ˚ସଦ ଭବନର ଉଦ୍‌ଘାଟନ ତାଙ୍କ ଦ୍ବାରା କରାଯିବା ଅଧିକ ଶ୍ରେୟସ୍କର ବୋଲି ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ ବିବେଚନାବୋଧ ଇଙ୍ଗିତ ଦେଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧ, ସ˚କୀର୍ଣ୍ଣ ଦଳୀୟ ବିଚାର ଏବ˚ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଆଦର୍ଶ ପ୍ରତି ଅସହିଷ୍ଣୁତା କାରଣରୁ ସୃଷ୍ଟ ବିତର୍କରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ବିବେଚନା ସମ୍ଭୂତ ନିଷ୍କର୍ଷ ନିରର୍ଥକ ହୋଇଯାଏ।