ପରଦା ପଛର ପେସା: ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି ‌କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବିତା ଅଧିକ

ବନ୍ଦନା ମିଶ୍ର୍ର

ସିନେମା ଦେଖିବାକୁ କାହାକୁ ବା ଭଲଲାଗେନି? ହେଲେ ସିନେମାଟିଏ ତିଆରି ହୋଇ ଆମ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିବାର ଜରିଆ ହେଉଛି କ୍ୟାମେର‌‌ା। କ୍ୟାମେରା ବିନା ସିନେମା ନିର୍ମାଣ ଅସମ୍ଭବ। ତେଣୁ କୌଣସି ଫିଲ୍ମ, ସିରିୟଲ୍‌, ୱେବ୍‌ସିରିଜ୍‌ କିମ୍ବା ଭିଡିଓ ପାଇଁ କ୍ୟାମେରା ଯେମିତି ଜରୁରି, ଠିକ୍‌ ସେମିତି ଜଣେ କୁଶଳୀ କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ୍‌ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ। ସିନେମାରେ ଯେଉଁମାନେ କ୍ୟାମେରାରେ ଚିତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିଥାଆନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ଆମେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫର୍‌ କହିଥାଉ।

ଓଲିଉଡ୍‌ରେ ପ୍ରାୟ ୧୫ଟି ସିନେମା ଓ ୱେବ୍‌ସିରିଜ୍‌ରେ କ୍ୟାମେରା ଦାୟିତ୍ବ ତୁଲାଇଥିବା ସଫଳ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫର୍‌ ହେଉଛନ୍ତି ଦୀପକ କୁମାର ଘଡ଼େଇ। ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ‘ଚକ୍ଷୁବନ୍ଧନ’ ସିନେମା ପାଇଁ ସେ ରାଜ୍ୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ପାଇଛନ୍ତି। ସଂପ୍ରତି ସେ ଅନୁପମ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ‘ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ’ ସିନେମାରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ। କଟକର ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଫିଲ୍ମ ଆଣ୍ଡ୍‌ ଟେଲିଭିଜନ୍ ଇନ୍‌ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍‌ (ବିପିଏଫ୍‌ଟିଆଇ)ରେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି ପଢ଼ିବା ପରେ ଦୀପକ କିଛିଦିନ ମୁମ୍ବାଇରେ କାମ କରିଥିଲେ। ସେଠାରୁ ଓଡ଼ିଶା ଫେରି ସେ ଓଡ଼ିଆ ସିନେଶିଳ୍ପରେ କାମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଓଡ଼ିଶାରେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫିରେ କ୍ୟ‌ାରିୟର୍‌ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଦୀପକ କହନ୍ତି, ‘‘ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ୟାରିୟର୍‌ କରାଯାଇପାରେ। କିନ୍ତୁ ଯେଉଁମାନେ ବୃତ୍ତିରେ ଆଗକୁ ଯିବାକୁ ଚାହିବେ; ସେମାନଙ୍କୁ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବିତାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ। କାରଣ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୁଯୋଗ ଟିକେ କମ୍‌; ବିଶେଷକରି ସିନେମାରେ।’’

‘‘ଆଗକୁ ଜାତୀୟସ୍ତରରେ କାମ କରିବା ଲାଗି ମୋର ଇଚ୍ଛା ଅଛି। ଓଡ଼ିଆ ସିନେମାକୁ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟ ଭାଷାର ସିନେମାରେ ବି କ୍ୟାମେରା ଦାୟିତ୍ବ ତୁଲାଇବାକୁ ଚାହେ,’’ ନିଜର ଆଗାମୀ ଯୋଜନା ସଂପର୍କରେ କହନ୍ତି ଦୀପକ। କ୍ୟ‌‌ାମେରାରେ ଭଲ ଫଟୋ ଉଠାଉଥିବା ଜଣେ ସାଧାରଣ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଜଣେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫର୍‌ ମଧ୍ୟରେ ତଫାତ୍‌ କ’ଣ?  ଏ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ସେ କହନ୍ତି, ‘‘ପ୍ରଥମ ତଫାତ୍‌ ହେଉଛି ‘ଦୃଶ୍ୟକରଣ’ ବା ଭିଜୁଆଲାଇଜେସନ୍‌। କାହାଣୀ ଶୁଣିବା ପରେ ଯଦି ଜଣେ ମନରେ ତାହାକୁ ପରିକଳ୍ପନା କରିପାରିବ ତେବେ ସେ ଜଣେ ଭଲ କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ୍‌ ହୋଇପାରିବ। ଦ୍ବିତୀୟ ତଫାତ୍‌ ହେଉଛି ‘ସିନେମା ଢଙ୍ଗରେ ଭାବିବା’। ଏକ କାହାଣୀକୁ ସିନେମାର ରୂପ ଦିଏ କ୍ୟାମେର‌ା। କାହଣୀଟି ଯଦି କ୍ୟାମେରାରେ ଠିକ୍ ଭାବେ ଫୁଟିପାରିଲା ନାହିଁ ତ ତାହା ଏକ ସଫଳ ଫିଲ୍ମ ନୁହେଁ।’’

ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଧାରଣା ଥାଏ ଯେ ସିନେମା ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ କାହାଣୀ, ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ, କଳାକାର, ପୋଷାକ, ସୁଟିଂ, ‌ଲୋକେସନ୍‌ ଆଦି ବଛା ସରିବା ପରେ କ୍ୟାମେରାମ୍ୟ‌ାନ୍‌ଙ୍କ କାମ ଆସେ। ମ‌ାତ୍ର ଦୀପକଙ୍କ ଠାରୁ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲୁ ଯେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫର୍‌ଙ୍କ କାମ ପ୍ରଥମ ଦିନରୁ ହିଁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। କାହାଣୀ ବଛାଯିବା ପରେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫର୍‌ଙ୍କ ସଂପୃକ୍ତି ଜରୁରି ହୋଇଥାଏ। ସେ ପ୍ରଥମ ଦିନରୁ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ନରହିଲେ ହୁଏତ ଫଳାଫଳ ସେତେଟା ଭଲ ମିଳେନାହିଁ। ପ୍ରାୟତଃ ସିନେମାରେ ଯେଉଁ କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ୍‌ କାମ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ମୁକ୍ତବୃତ୍ତ ବା ଫ୍ରିଲାନ୍ସର୍‌ ହୋଇଥାଆନ୍ତି। ମାତ୍ର କୌଣସି ଟିଭି ସୋ/ ଧାରାବାହିକ/ ୱେବ୍‌ ସିରିଜ୍‌ର  କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ୍‌ ଏପିସୋଡ୍‌ପିଛା ଦେୟ କିମ୍ବା ମାସ ହିସାବରେ ଦରମା ପାଆନ୍ତି।