ପାଟନା: ବିହାର ରାଜନୀତିରେ ଦଳିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏକ ନୂଆ ମୋଡ଼ ଆଣିଛି। ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିର ସଂରକ୍ଷଣରେ ବର୍ଗୀକରଣ ସମ୍ପର୍କରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ ବିହାର ରାଜନୀତିରେ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ବିରୋଧ କରି ବୁଧବାର ଭାରତ ବନ୍ଦ ହୋଇଥିଲା। ବିଜେପି ସହଯୋଗୀ ଏଲଜେପି (ଆର) ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ସରକାରରେ ଜଣେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ଚିରାଗ ପାସୱାନ୍ ଏହି ବନ୍ଦକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଦଳ ସହିତ ବିହାର ରାଜରାସ୍ତା ଓହ୍ଲାଇ ଦଳିତ ସଂରକ୍ଷଣ କୋଟା ମଧ୍ୟରେ କୋଟା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବିରୋଧ କରିଛନ୍ତି।
ଚିରାଗ ପାସୱାନ୍ ଭାରତ ବନ୍ଦକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବାବେଳେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମାଜରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଭେଦଭାବ ରହିଛି, ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟଗୁଡିକ ପାଇଁ ଉପ-ବର୍ଗରେ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ କ୍ରିମି ଲେୟାରରେ ସଂରକ୍ଷଣର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ। ଏହାପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଚିରାଗ ପାସୱାନ୍ ୱାକଫ ଆକ୍ଟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରେ ଲାଟେରାଲ ଏଣ୍ଟ୍ରି ମାଧ୍ୟମରେ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ନେଇ ଆପତ୍ତି ଜଣାଇଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ସରକାରୀ ନିଯୁକ୍ତିରେ ସଂରକ୍ଷଣର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଉଚିତ୍। ଯଦି ଏହା ଘରୋଇ କମ୍ପାନି କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନ ହେଉଛି, ତେବେ ଏହା ଠିକ୍ ହେଉ ନାହିଁ।
ଚିରାଗ ପାସୱାନ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଏସସି ଏବଂ ଏସଟି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ବିଭାଜନକାରୀ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହା ଦଳିତ ସମାଜର ଏକତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ କିଛି ଲୋକ ଏହି ବିଭାଜନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି କାରଣ ସେମାନେ ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଶକ୍ତିକୁ ଭୟ କରୁଛନ୍ତି। ରାଜନୈତିକ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଆଗାମୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଚିରାଗ ପାସୱାନ୍ ଦଳିତ ରାଜନୀତିରେ ନିଜର ପ୍ରଭାବ ବଢ଼ାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଛନ୍ତି।
ରାମ ବିଲାସ ପାସୱାନଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ପରେ ବିହାରର ଦଲିତ ରାଜନୀତିରେ ଏକ ବଡ଼ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ରହିଛି। ବିହାରରେ ଦଳିତ ନେତା ଅଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଦଳିତ ଭୋଟ୍ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାର କ୍ଷମତା ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ନାହିଁ। ୯୦ ଦଶକରେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବ ଦଳିତ ରାଜନୀତିରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ମାୟାବତୀଙ୍କ ବିଏସପି ଏବଂ ରାମ ଭିଲାସ ପାସୱାନଙ୍କ ଏଲଜେପି ଆସିବା ପରେ ଦଳିତ ରାଜନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା। ବିହାରରେ ଜାତି ସର୍ଭେ ଅନୁଯାୟୀ, ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜନସଂଖ୍ୟା ୧୯.୬୫ ପ୍ରତିଶତ।
୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପାଞ୍ଚଟି ଆସନ ଜିତି ମୋଦୀ ସରକାରରେ ଚିରାଗ ପାସୱାନ କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଛନ୍ତି। ରାଜନୈତିକସ୍ତରରେ ସେ ତାଙ୍କ ଦାଦା ପଶୁପତି ପାରସଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପରାସ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ଚିରାଗ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦଳିତ ରାଜନୀତିରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଦଳିତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଅଧିକ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଛନ୍ତି। ସେ ନିଜକୁ ରାମ ଭିଲାସ ପାସୱାନଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଉତ୍ତରାଧିକାରର ପ୍ରକୃତ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିହାର ରାଜନୀତିରେ ନିଜକୁ ଦଳିତ ଚେହେରା ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି।
୨୦୦୭ରେ, ନୀତୀଶ କୁମାର ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ଦଳିତ ଏବଂ ମହାଦଳିତରେ ବିଭକ୍ତ କରି ମହାଦଳିତ କମିଶନ ଗଠନ କରିଥିଲେ। ଚିରାଗ ପାସୱାନ୍ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ବିଭାଗ ବିରୋଧରେ ଛିଡା ହୋଇଛନ୍ତି ଏବଂ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଅଛନ୍ତି। ରାଜନୈତିକ ବିଶ୍ଳେଷକମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଚିରାଗ ପାସୱାନ୍ ବିହାରର ଦଳିତ ରାଜନୀତିରେ ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ନେତା ଭାବରେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଏବଂ ତେଣୁ ଉଭୟ ଦଳିତ ଏବଂ ମହାଦଳିତଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେଇ ରାଜନୈତିକ ରାସ୍ତାରେ ଚାଲିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି।