ଶେଷକୃତ୍ୟ ଓ ନୂଆ ପୋପ୍‌ ଚୟନ କିପରି ହେବ

ଭାଟିକାନ ସିଟି: ରୋମାନ୍ କ୍ୟାଥଲିକ୍ ଚର୍ଚ୍ଚର ୨୬୬ତମ ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସଙ୍କର ସୋମବାର ୮୮ ବର୍ଷ ବୟସରେ ପରଲୋକ ଘଟିଛି। ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଧର୍ମର ବୃହତ୍ତମ ଶାଖାର ନେତା ଭାବରେ ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସ୍ ବିଶ୍ୱର ୧.୪ ବିଲିୟନ ଲୋକଙ୍କ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମୁଖ୍ୟ ଥିଲେ। ସେ ୨୦୧୩ରେ ପୋପ୍ ହେବା ପରଠାରୁ ନମ୍ରତା, ଯତ୍ନ ଓ ସଂସ୍କାର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ କ୍ୟାଥଲିକ୍‌ ଚର୍ଚ୍ଚକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଦେଇଛନ୍ତି। 

ମୃତ୍ୟୁ ନିଶ୍ଚିତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ
ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଭାଟିକାନରେ ବର୍ଷବର୍ଷ ଧରି ଅନୁସରଣ କରାଯାଉଥିବା ପରମ୍ପରାର ପାଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାଗୁଡିକରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ପଦ୍ଧତି ଓ ରୀତିନୀତି ଅନୁସରଣ କରାଯାଏ। ପୋପ୍‌ଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହେବାର କିଛି ସମୟ ପରେ ଭାଟିକାନ ଅଧିକାରୀମାନେ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ଦାୟିତ୍ୱ ସାଧାରଣତଃ ଭାଟିକାନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଭାଗ ଓ କାମେର୍ଲେଙ୍ଗୋ ଉପରେ ପଡିଥାଏ। କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କ୍ୟାମେରାମାନୋ, ୭୭ ବର୍ଷୀୟ କାର୍ଡିନାଲ କେଭିନ ଜୋସେଫ ଫାରେଲଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଓ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ତଦାରଖ କରିବାକୁ ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି। ଏହାପରେ ପୋପ୍‌ଙ୍କ ମୃତଦେହକୁ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚାପେଲକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ସେଠାରେ ମୃତଦେହକୁ ଧଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧାଇ ଦସ୍ତାପଟିଦିଆ କାଠ କଫିନରେ ରଖାଯିବ। ଭାଟିକାନ୍ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କ ପୋଷାକକୁ ସମ୍ମାନର ସହ ଅଲଗା ରଖାଯିବ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଲାଲ ପୋଷାକରେ ସଜ୍ଜିତ କରାଯିବ। ଏକ ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ରୀତିନୀତିରେ ପୋପଙ୍କ ସିଲ୍, ଯାହାକୁ ସାଧାରଣତଃ ଫିସରମ୍ୟାନ୍ସ ରିଂ ବୋଲି କୁହାଯାଏ, ବିଧିବଦ୍ଧ ଭାବରେ ଭାଙ୍ଗି ଦିଆଯିବ। ଐତିହାସିକ ଭାବରେ, କାମେର୍ଲେଙ୍ଗୋ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ହାତୁଡ଼ି ବ୍ୟବହାର କରି ରିଂକୁ ଭାଙ୍ଗିବେ। ଏହା ପୋପ୍‌ପଣର ସମାପ୍ତିକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ।

୯ ଦିନର ଶୋକ ଘୋଷଣା କରିବ ଭାଟିକାନ୍‌
ଭାଟିକାନ୍ ସମ୍ଭବତଃ ୯ ଦିନର ଶୋକ ଘୋଷଣା କରିବ, ଯାହାକୁ ନୋଭେନଡିଆଲ୍ କୁହାଯାଏ। ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଇଟାଲୀ ଜାତୀୟ ଶୋକ ଦିବସ ଘୋଷଣା କରିପାରେ। ଏହି ୯ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ସେବା ଓ ସ୍ମାରକୀ ଆୟୋଜନ କରାଯିବ, ଯେଉଁଥିରେ କ୍ୟାଥଲିକମାନେ ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିବା ସହ ତାଙ୍କ ବିୟୋଗରେ ଶୋକ ପ୍ରକାଶ କରିବେ। ଏହି ସମୟର ସବୁଠାରୁ ଭାବପ୍ରବଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହେବ ପୋପ୍‌ଙ୍କ ଶରୀରର ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ। ପୂର୍ବ ପରମ୍ପରାଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଭାବେ ମୃତଦେହକୁ ଏକ ଉଚ୍ଚ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ରଖାଯିବ ନାହିଁ ବରଂ ସମ୍ଭବତଃ କଫିନରେ ରଖାଯିବ। ସରଳତାରେ ବିଶ୍ବାସ କରୁଥିବା ପୋପ୍ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାକୁ ମନା କରିଥିଲେ। ଏକ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ମରଶରୀରକୁ ସେଣ୍ଟପିଟର୍ସ ବାସିଲିକାକୁ ନିଆଯିବ, ଯେଉଁଠାରେ ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିବେ। ଏହି ଶୋକ କାଳରେ ଭାଟିକାନ୍ ଆସନ ଖାଲି ପଡ଼ିବ। ଏହି ସମୟରେ ଚର୍ଚ୍ଚର ପ୍ରଶାସନ କାର୍ଡିନାଲମାନଙ୍କ ହାତରେ ରହିବ। କାର୍ଡିନାଲମାନେ ନିୟମିତ ମାମଲା ପରିଚାଳନା କରିବେ, କିନ୍ତୁ ନୂଆ ପୋପ୍ ନିର୍ବାଚିତ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ବଡ଼ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରିବେ ନାହିଁ।

କିଛିଦିନ ପରେ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର
ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ ମୃତ୍ୟୁର କିଛି ଦିନ ପରେ ପୋପ୍‌ଙ୍କ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର କରାଯାଏ। ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କ ଦେହାନ୍ତର ୪ରୁ ୬ ଦିନ ପରେ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର କରାଯିବା ସହ ୯ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅତିରିକ୍ତ ସମାରୋହ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଧାର୍ମିକ ଓ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ମୃତିଚାରଣ ପାଇଁ ସାଧାରଣତଃ ରୋମ୍‌ର ବିଭିନ୍ନ ଚର୍ଚ୍ଚରେ ଏହି ସମାରୋହ ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ। ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ହେଉଛି ଶବକୁ କବର ଦେବା ପ୍ରକ୍ରିୟା। ପୋପ୍‌ମାନଙ୍କୁ ସାଇପ୍ରସ୍, ଜିଙ୍କ୍ ଏବଂ ଏଲ୍‌ମ କାଠରେ ନିର୍ମିତ ତିନୋଟି ନେଷ୍ଟେଡ୍ କଫିନରେ ରଖାଯାଇଥାଏ। ତେବେ ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସ୍‌ଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ନମ୍ରତା ଅନୁଯାୟୀ ଜିଙ୍କ୍ ଲାଗିଥିବା ଗୋଟିଏ କାଠ କଫିନରେ କବର ଦିଆଯିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ସମୟରେ ପୋପ୍‌ଙ୍କ ମୁହଁରେ ଧଳା ରେଶମ କପଡ଼ା ଲଗାଇବା ପରେ କଫିନ୍ ସିଲ୍ କରିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି- ଯାହା ଜୀବନରୁ ଅନନ୍ତ ବିଶ୍ରାମକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥାଏ। ଏହାବ୍ୟତୀତ ତାଙ୍କ ଅମଳରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ମୁଦ୍ରାର ଏକ ବ୍ୟାଗ୍ ଓ ରୋଗିଟୋ ନାମକ ଏକ ଦସ୍ତାବିଜ କଫିନ୍ ଭିତରେ ରଖାଯାଇପାରେ। ପୋପ୍‌ଙ୍କ ଜୀବନ ଓ କୃତିତ୍ୱର ରୂପରେଖ ଦେଉଥିବା ରୋଗିଟୋକୁ ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ କଫିନ ସିଲ୍କ ରିବା ପୂର୍ବରୁ ଉଚ୍ଚସ୍ୱରରେ ପଢ଼ାଯାଏ। ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ, ପୋପ୍ ଫ୍ରାନ୍ସିସଙ୍କୁ ସେଣ୍ଟ୍‌ ମେରି ମେଜରର ବାସିଲିକାରେ କବର ଦିଆଯିବ। ଏହି ଚର୍ଚ୍ଚକୁ ସେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପ୍ରାର୍ଥନା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ଆସୁଥିଲେ। 

‌କାର୍ଡିନାଲମାନେ ନୂଆ ପୋପ୍‌ ନିର୍ବାଚିତ କରିବେ
ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ସରିବା ପରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ହେଉଛି ପାପାଲ କନକ୍ଲେଭ। ସାଧାରଣତଃ ପୋପ୍‌ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ୧୫ରୁ ୨୦ ଦିନ ପରେ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ। ଏହି ଅନ୍ତରୀଣ ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ ଚର୍ଚ୍ଚର ଅସ୍ଥାୟୀ ତଦାରଖ କରୁଥିବା କାର୍ଡିନାଲ୍ସ କଲେଜ ନୂଆ ପୋପ୍ ଚୟନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବ। ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ କାର୍ଡିନାଲ କଲେଜର ବର୍ତ୍ତମାନର ଡିନ୍ ୯୧ ବର୍ଷୀୟ କାର୍ଡିନାଲ ଜିଓଭାନି ବାଟିଷ୍ଟାରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିବେ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। କେବଳ କାର୍ଡିନାଲ ଭୋଟର- ଯେଉଁମାନଙ୍କ ବୟସ ୮୦ ବର୍ଷରୁ କମ୍, ସେମାନେ ମତଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ। ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧୨୦ରୁ ଅଧିକ ନୁହେଁ। ଏହି ନିର୍ବାଚନ ଏକ ଘରୋଇ, ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ପରିବେଶରେ ସିଷ୍ଟିନ ଚାପେଲରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ। ଡିନ୍ ସାଧାରଣତଃ କନ୍‌କ୍ଲେଭ୍‌ର ତଦାରଖ କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ କାର୍ଡିନାଲଙ୍କ ବୟସ ୮୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାରୁ ସେ ଭୋଟ୍ ଦେବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ହେବେ ନାହିଁ। ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ସବ୍ ଡିନ୍ କିମ୍ବା ଜଣେ ଯୁବ ବରିଷ୍ଠ କାର୍ଡିନାଲଙ୍କୁ ନିଆଯିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।

ଚିମ୍‌ନି ଧୂଆଁ ଦେବ ସଙ୍କେତ
ନୂଆ ପୋପ୍‌ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଏକାଧିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମତଦାନ ହୋଇଥାଏ। ଯଦି କୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀ ଗୋଟିଏ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଆବଶ୍ୟକ ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ, ତେବେ ବାଲଟ୍ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇ ଜାଳି ଦିଆଯାଏ। ଚିମନିରୁ ନିର୍ଗତ ଧୂଆଁ ମାଧ୍ୟମରେ ଫଳାଫଳର ସଙ୍କେତ ଦିଆଯାଏ: କଳା ଧୂଆଁ ସୂଚିତ କରେ ଯେ କୌଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇନାହିଁ, ଯେତେବେଳେ କି ଧଳା ଧୂଆଁ ସୂଚାଇଥାଏ ଯେ ଜଣେ ନୂତନ ପୋପ୍ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଜଣେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିବା ପରେ କଲେଜ ଅଫ୍ କାର୍ଡିନାଲ୍ସର ଡିନ୍ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଖକୁ ଯିବେ ଏବଂ ପଚାରିବେ ଯେ ସେ ପୋପ୍‌ଙ୍କ ଦାୟିତ୍ବ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ କି? ତା’ପରେ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଏକ ପାପାଲ ନାମ ଚୟନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଏହା କ୍ୟାଥଲିକ ଚର୍ଚ୍ଚର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ନେତା ଭାବରେ ତାଙ୍କର ଭୂମିକାର ଆରମ୍ଭକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ। ପଦବି ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ଏବଂ ନାମ ଚୟନ କରିବା ପରେ, ନୂତନ ପୋପ୍ ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ ଏକ ଧଳା କାସୋକ୍ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି, ଯାହା ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ନୂତନ ଆରମ୍ଭର ପ୍ରତୀକ। ଏହାପରେ ଜଣେ ବୟସ୍କ କାର୍ଡିନାଲ ସେଣ୍ଟ ପିଟର୍ସ ବାସିଲିକାର ବାଲକୋନିରୁ ଐତିହାସିକ ଶବ୍ଦ, ‘ହାବେମୁସ୍ ପାପାମ୍’-‘ଆମର ଜଣେ ପୋପ ଅଛନ୍ତି’- ଘୋଷଣା କରିବେ। ସେଣ୍ଟପିଟର୍ସ ଛକରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ଏକତ୍ରିତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଘୋଷଣା କରାଯିବ ଏବଂ ଚର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହେବ।