ଚୀନ୍‌ରୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର-ଡ୍ରୋନ୍ କିଣିବ ଇରାନ୍, ବଦଳରେ ଦେବ ତେଲ

ତେହେରାନ୍/ବେଜିଂ: ଇରାନ୍ ଉପରେ ଜାତିସଂଘର କଟକଣା ପୁନଃ ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି। ଏହି ସମୟରେ, ଇରାନ୍ ମଧ୍ୟ ଚୀନ୍ ସହିତ ଏକ ଚୁକ୍ତି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଇରାନ୍ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଇରାନ୍ ନିଜର ତେଲକୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର, ଡ୍ରୋନ୍ ଏବଂ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ବିନିମୟ କରିବ। ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସାମରିକ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ଆମେରିକାର କଟକଣା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହି ଚୁକ୍ତିନାମା ହୋଇଛି।

ଇରାନ୍‌ର ଇସଲାମିକ୍ ରିଭୋଲ୍ୟୁସନାରୀ ଗାର୍ଡସ୍ କର୍ପସ୍ (ଆଇଆରଜିସି) ଏବଂ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀର ଜେନେରାଲ ଷ୍ଟାଫ୍ ଚୀନ୍ କମ୍ପାନି ହାଓକୁନ୍ ଏନର୍ଜି ଗ୍ରୁପ୍ ଠାରୁ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର, ଡ୍ରୋନ୍ ଏବଂ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ କ୍ରୟ କରିବା ପାଇଁ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ଇରାନ୍ ତୈଳ ଯୋଗାଣ ବିନିମୟରେ ଏହି ଚୁକ୍ତି କରାଯାଉଛି। ଚୀନ୍ ସାମରିକ ଉପକରଣ ବିନିମୟରେ ଇରାନ୍ ତୈଳ ଗ୍ରହଣ କରିବ।

ଇରାନ୍ ନିଜର ସାମରିକ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଚୁକ୍ତି କରିଛି। ଜୁନ୍ ମାସରେ ଇସ୍ରାଏଲ ସହ ୧୨ ଦିନିଆ ଯୁଦ୍ଧରେ ଇରାନ୍‌ର ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗୁରୁତର ଭାବରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ଇରାନ୍‌ର ସାମରିକ କ୍ଷମତାକୁ ଗୁରୁତର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଛି। ଇରାନ ଏବେ ଚୀନ୍ ଠାରୁ ଏଚକ୍ୟୁ-୯-ବି ଭଳି ଉନ୍ନତ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି।

ଇରାନ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୮୦ ଏବଂ ୧୯୯୦ ଦଶକରେ ଇରାନ୍ ପକ୍ଷରୁ ଚୀନ୍‌ ଠାରୁ ଜାହାଜ ବିରୋଧୀ କ୍ରୁଜ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର କିଣାଯାଇଥିଲା। ଆମେରିକାର ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୯୧ ରୁ ୧୯୯୪ ମଧ୍ୟରେ ଚୀନ୍‌ରୁ ଇରାନ୍‌ର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଆମଦାନୀ ଶୀର୍ଷରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ୨୦୧୦ ମସିହାରେ ଇରାନ୍ ଦ୍ବାରା ଚୀନ୍‌ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ନାସର-୧ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ପାଦନ ଲାଇନ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା।

କିନ୍ତୁ ଜାତିସଂଘର କଟକଣା ପରେ ବେଜିଂ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରୁ ଓହରି ଯାଇଥିଲା। ଗବେଷଣା ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୧୫ ପରଠାରୁ ଚୀନ୍‌ରୁ ଇରାନ୍‌କୁ ସିଧାସଳଖ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବିକ୍ରୟ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇ ନାହିଁ। ଯଦିଓ ଏହି ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଚୁକ୍ତି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇନାହିଁ, ଯଦି ଏହା ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ଇରାନ୍‌କୁ ଚୀନ୍ ସାମରିକ ଉପକରଣ ଯୋଗାଇବାର ପ୍ରଥମ ଘଟଣା ହେବ।

ବେଜିଂସ୍ଥିତ ଏକ କମ୍ପାନି ହାଓକୁନ୍ ଏନର୍ଜି ଗ୍ରୁପ୍ ୨୦୨୨ ମସିହାରେ ଆଇଆରଜିସିର କୁଡ୍ସ ଫୋର୍ସଠାରୁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟାରେଲ୍ ତେଲ କିଣିଥିବା ଅଭିଯୋଗରେ ଆମେରିକାର ଟ୍ରେଜେରୀ ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯାଇଥିଲା। ଯଦିଓ ହାଓକୁନ୍ ଏହି ବିଷୟରେ କୌଣସି ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇନାହିଁ। କମ୍ପାନି ପୂର୍ବରୁ ତେଲ ପାଇଁ ଇରାନକୁ ୧୧୬  ନିୟୁତ ଡଲାର ମୂଲ୍ୟର ଏୟାରବସ୍ ଏ-୩୩୦ ବିମାନ ପ୍ରଦାନ କରି ସାରିଛି।