ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ସବୁଠାରୁ ଦୀର୍ଘ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ, ମିଗ୍-୨୧, ଏବେ ମାତ୍ର ୧୨ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଯାଉଛି। ୬୨ ବର୍ଷର ଗୌରବମୟ ସେବା ପରେ, ଏହି ବିମାନ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ଚଣ୍ଡିଗଡ଼ରେ ଶେଷ ଉଡ଼ାଣ କରିବ।
ମିଗ୍-୨୧ର ବିଦାୟର ଏହି ଐତିହାସିକ ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କରିବା ପାଇଁ, ବାୟୁସେନା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ଯେଉଁଥିରେ ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ବାୟୁସେନା ମୁଖ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବେ।
ମିଗ୍-୨୧ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ପ୍ରଥମ ସୁପରସୋନିକ୍ ଲଢୁଆ ବିମାନ। ଏହା ୧୯୬୫ ଏବଂ ୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ଏହି ବିମାନ ପାକିସ୍ତାନର ଅନେକ ଆକ୍ରମଣକୁ ବିଫଳ କରିଥିଲା ଏବଂ ଭାରତୀୟ ସାମରିକ ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ପାଲଟିଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ସେହି ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ତିମ ବିଦାୟ ଦିଆଯାଉଛି ଯେଉଁଠାରୁ ଏହା ପ୍ରାୟ ଛଅ ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ବେ ବାୟୁସେନାରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲା।
୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ୱିଙ୍ଗ କମାଣ୍ଡର ଅଭିନନ୍ଦନ ବର୍ଥମାନ ଏହି ବିମାନ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏକ ପାକିସ୍ତାନୀ ଏଫ-୧୬ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନକୁ ଖସାଇ ଦେଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେର ମିଗ୍-୨୧ର ସ୍ମୃତି ଏବେ ବି ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ତାଜା ହୋଇ ରହିଛି। ଏହି ସାହସିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପୁଣି ଥରେ ବିଶ୍ୱକୁ ମିଗ୍-୨୧ର କ୍ଷମତା ଏବଂ ଭାରତର ବାୟୁ ଶକ୍ତିକୁ ଅନୁଭବ କରାଇଥିଲା।
ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏକ୍ସରେ ଏକ ଭିଡିଓ ସେୟାର କରିଛି ଯାହା ମିଗ୍-୨୧ର ଗୌରବମୟ ଯାତ୍ରାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ଏହି ଭିଡିଓରେ ପୁରୁଣା ଫୁଟେଜ୍, ଯୁଦ୍ଧ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ମିଶନର ଝଲକ ଏବଂ ପାଇଲଟମାନଙ୍କ ଭାବନା ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ବାୟୁସେନା ଏହି ଐତିହାସିକ ବିଦାୟ ଅବସରରେ ମିଗ୍-୨୧ ସହିତ ଜଡିତ ପାଇଲଟମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଛି ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ଏହି ମୁହୂର୍ତ୍ତର ସାକ୍ଷୀ ହୋଇପାରିବେ।
ଏହି ବିଦାୟ ସମାରୋହରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଯୁଦ୍ଧ ଅଭ୍ୟାସ ମଧ୍ୟ ଆୟୋଜନ କରାଯିବ। ଯେଉଁଥିରେ ମିଗ୍-୨୧ର ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେବ। ଏହି ସମୟରେ, ଦର୍ଶକମାନେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବେ ଯେ, ଏହି ବିମାନ ସୀମିତ ବୈଷୟିକ ସମ୍ବଳ ସତ୍ତ୍ୱେ ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କ ଉନ୍ନତ ବିମାନକୁ କିପରି ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା। ଏବେ ଉଡ଼ାଣ ପରେ, ମିଗ୍-୨୧ର ସ୍କ୍ୱାଡ୍ରନର ଚାବି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂହଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯିବ, ଯାହା ସହିତ ଏହି ବିମାନ ଇତିହାସର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଯିବ। ଏହି ଅବସରରେ ବାୟୁସେନା ମୁଖ୍ୟ ମାର୍ଶାଲ ଏପି ସିଂହ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବେ। ପଡ଼ିଆରେ ହେବାକୁଥିବା ଯୁଦ୍ଧ ଅଭ୍ୟାସରେ ୧୯୬୫ ଏବଂ ୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧର ପୁନରାବୃତ୍ତି ହେବ।
MiG-21 - The Final Flight.#MiG21#IndianAirForce@DefenceMinIndia@SpokespersonMoD@HQ_IDS_India@adgpi@CareerinIAFpic.twitter.com/AxnHE3Fhri
— Indian Air Force (@IAF_MCC) September 14, 2025
ମିଗ୍-୨୧ର ଅବସର ପରେ , ଏହାର ସ୍ଥାନ ଭାରତରେ ବିକଶିତ ସ୍ୱଦେଶୀ ଲଢୁଆ ବିମାନ ତେଜସ୍ ମାର୍କ ୧-ଏ ନେବ। ଏହି ଲଢୁଆ ବିମାନ ୪.୫ ପିଢ଼ିର ଏବଂ ଏଥିରେ ଆଧୁନିକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ରାଡାର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ସଜ୍ଜିତ। ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ହାଲୁକା ଲଢୁଆ ବିମାନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ଏହା ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ବାୟୁସେନାର ଏକ ଅଂଶ ହେବାକୁ ଯାଉଛି।
ଯଦିଓ ମିଗ୍-୨୧ ଅନେକ ଯୁଦ୍ଧରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ସମୟ ସହିତ ଏହାର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପୁରୁଣା ହୋଇଗଲା। ୧୯୭୧ ମସିହାରୁ, ମିଗ୍-୨୧ ସହିତ ପ୍ରାୟ ୪୦୦ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଛି। ଯେଉଁଥିରେ ୨୦୦ରୁ ଅଧିକ ପାଇଲଟ୍ ଏବଂ ୫୦ ରୁ ଅଧିକ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଛନ୍ତି। ଏହି କାରଣରୁ ଏହାକୁ ଅବସର ଦେବା ଏବେ ସମୟର ଆବଶ୍ୟକତା ପାଲଟିଛି।
ମିଗ୍-୨୧ କେବଳ ଏକ ବିମାନ ନୁହେଁ, ବରଂ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ଇତିହାସରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାୟ । ଏହାର ପ୍ରସ୍ଥାନ ଏକ ଯୁଗର ଅନ୍ତ ଘଟାଇବ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଐତିହ୍ୟ ସର୍ବଦା ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ହେବ।