ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଯେଉଁଠି ବି କିଛି ବୈଧ୍ୟ ପ୍ରମାଣପତ୍ରର କଥା ଉଠେ ତ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଆସେ ଆଧାରକାର୍ଡର ନାମ। ମାତ୍ର ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା ହେଉଛି ଭୋଟର୍‌ ଆଇକାର୍ଡ ତିଆରିବା ବେଳେ ଆଧା‌ରକାର୍ଡ କିନ୍ତୁ ବୈଧ୍ୟ ନୁହେଁ। କାହିଁକି?

Advertisment

ଯଦିଓ ଆଧାରକାର୍ଡ  ଏକ ମୁଖ୍ୟ ପରିଚୟପତ୍ର, ମାତ୍ର ଏହାକୁ ନାଗରିକତାର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରମାଣ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ନାହିଁ।  ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ (ଇସିଆଇ) ଏହାକୁ ଭୋଟର ପଞ୍ଜିକରଣ କିମ୍ବା ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିନଥାଏ।

ତାହାର କାରଣ ହେଉଛି

ଆଧାର ଏକ ନାଗରିକତା ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ନୁହେଁ। ଦ ହିନ୍ଦୁ ଅନୁଯାୟୀ, ଆଧାର କାର୍ଡ ନିଜେ କୁହେ ଯେ ଏହା ନାଗରିକତାର ପ୍ରମାଣ ନୁହେଁ। ଯଦିଓ ଆଧାର ଏକ ମୂଲ୍ୟବାନ ପରିଚୟ ପତ୍ର, ଏହା ଏକ ନାଗରିକତା ପତ୍ର ନୁହେଁ ଏବଂ ସମସ୍ତ ଭୋଟର-ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ। ଭୋଟର ପଞ୍ଜୀକରଣ ଏବଂ ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ଇସିଆଇର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅଛି, ଯାହା ପାଇଁ ଆଧାର କିମ୍ବା ଭୋଟର ପରିଚୟପତ୍ର ବ୍ୟତୀତ ଅତିରିକ୍ତ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟେସନ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ।

ଆଧାର କାର୍ଡ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଭାରତର ବାସିନ୍ଦା ଭାବରେ ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି; ଯାହାକି ସ୍ଥାୟୀ ନାଗରିକତା ପରିଚୟ ପତ୍ର ନୁହେଁ। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୩୨୬ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ ଭୋଟ ଦେବାର ଅଧିକାର ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ନାଗରିକତା ସହିତ ଜଡିତ। ତେଣୁ, କେବଳ ଆଧାର କାର୍ଡ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭୋଟର ହେବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ହୋଇନଥାଏ, କାରଣ ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଭୋଟ ଦେବା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ ଭାବରେ ଚିହ୍ନଟ କରେ ନାହିଁ।

ଆଧାର ଡାଟାବେସରେ ଡୁପ୍ଲିକେଟ୍ ଏବଂ ଭୁଲ ପ୍ରବେଶର ଉଦାହରଣ ରହିଛି, ଯାହା ଭୋଟର ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ଏହାର ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟତାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ଅତୀତରେ ଭୋଟର ପରିଚୟପତ୍ର ସହିତ ଆଧାରକୁ ଲିଙ୍କ୍ କରିବାର ପ୍ରୟାସ ଅନେକ ଅସୁବିଧାର କାରଣ ବନିଛି। ଅନେକ ଯେ‌ାଗ୍ୟ ଭୋଟର୍‌ ଏହାଫଳରେ ବାଦ୍‌ ପଡ଼ିଛନ୍ତି। ଭୋଟର ତଥ୍ୟ ସହିତ ଆଧାର ଲିଙ୍କ୍ କରିବା ଦ୍ଵାରା ଭୋଟରଙ୍କ ଗୋପନୀୟତା ଏବଂ ଭୋଟ ଗୋପନୀୟତାର ଅଧିକାରକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିପାରେ।

ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ଅନେକ ଥର ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭୋଟର ପରିଚୟପତ୍ର ସହିତ ଆଧାର ଲିଙ୍କ୍ କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ। କୋର୍ଟ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ବାହାରେ ନାଗରିକତାର ପ୍ରମାଣ ଖୋଜି ନିଜର କ୍ଷମତାକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।