ସୋସିଆଲ୍ ମିଡ଼ିଆ ନିଶା: ପିଲାଙ୍କ ମନରେ ଜାଗୁଛି ବିଦ୍ରୋହ ଭାବନା

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସମ୍ପ୍ରତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଦିନ ହ୍ବାଟସ୍ ଆପ୍, ଫେସବୁକ୍ କିମ୍ବା ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମ ପରି ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି। ପିଲାମାନଙ୍କର ହୋମୱାର୍କ ହେଉ କିମ୍ବା ଅଫିସ୍ ବାର୍ତ୍ତା, ଜନ୍ମଦିନର ଶୁଭକାମନା କିମ୍ବା କୌଣସି ଉତ୍ସବର ଫଟୋ ଏବେ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡ଼ିଆ ସାହାଯ୍ୟରେ ଆମ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚୁଛି।

ଆମ ଜୀବନରେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆର ଅନୁପ୍ରବେଶ ଏତେ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଯେ ଏହା ବିନା ଜୀବନ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଲାଗୁଛି। ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ବିନା ଆଜି ଜୀବନ କଳ୍ପନା କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡିଛି। କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ବୟସ୍କ ତଥା ପିଲାମାନଙ୍କ ଜୀବନରେ ପାଦ ବିସ୍ତାର କରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ ସେତେବେଳେ ସତର୍କ ଘଣ୍ଟି ବାଜିଥାଏ।

 ଆଜିକାଲି ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ କବଳରୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ କିପରି ରକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଅଳ୍ପ ବୟସରେ ଚେତାବନୀ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ କି ନାହିଁ ସେ ବିଷୟରେ ବିଶ୍ବବ୍ୟାପୀ ଏକ ଆଲୋଚନା ଜାରି ରହିଛି।

ନିକଟରେ ଆମେରିକାର ସର୍ଜନ ଜେନେରାଲ ଡକ୍ଟର ବିବେକ ମୁର୍ତ୍ତୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ପିଲାଦିନରୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରୁ ଦୂରେଇ ରଖିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି କାରଣରୁ ପିଲାମାନଙ୍କର ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖରାପ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।  ଯେପରି ସିଗାରେଟ୍ ଏବଂ ମଦ୍ୟପାନ ଉପରେ ଚେତାବନୀ ଲେଖାଯାଇଛି, ସେହିଭଳି ସୋସିଆଲ୍ ମିଡ଼ିଆ ଆପ୍ସରେ ମଧ୍ୟ ଚେତାବନୀ ଲେଖାଯିବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ। 

ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ଏକ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଡ୍ରଗ୍ସ  ପାଲଟିଛି। ୨୦୧୯ରେ ଆମେରିକା ମେଡିକାଲ ଆସୋସିଏସନ ଷ୍ଟଡିରେ ସୂଚିତ କରାଯାଇଥିଲା ଛୋଟପିଲା ପ୍ରତିଦିନ ୩ ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧିକ ସମୟ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରେ ବିତାଉଛନ୍ତି।ଏଥି ସହିତ, ଗୈଂଲଅପ୍ ସର୍ଭେ ଅନୁଯାୟୀ ପିଲାମାନେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରେ ପ୍ରତିଦିନ ୫ ଘଣ୍ଟା ବିତାଉଛନ୍ତି।

କେବଳ ପିଲାମାନେ ନୁହଁନ୍ତି ବୟସ୍କମାନେ ମଧ୍ୟ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆକୁ ଏତେ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ଦିନକୁ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ଅନଲାଇନରେ ରହୁଛନ୍ତି। ପ୍ୟୁ ରିସର୍ଚ୍ଚ ସେଣ୍ଟରର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ବିଶ୍ବର ୩୭୮କୋଟି ଲୋକ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ। 

ଏହି ୟୁଜରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୮୪% ୧୮ ରୁ ୨୯ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଥିଲେ ।  ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ କୁହନ୍ତି ଯେ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡ଼ିଆ ଲୋକଙ୍କୁ ମଦ୍ୟପାନ ଏବଂ ସିଗାରେଟ୍ ଭଳି ନିଶା ଦେଉଛି। ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପରେ ନିଶା ପରି ଭଲ ଅନୁଭବ କରୁଛନ୍ତି । ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆର ବ୍ୟବହାର ସେମାନଙ୍କ ଶରୀରରେ ଡୋପାମାଇନ୍ ନାମକ ଏକ ଖୁସି ହରମୋନ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମରୁ ଦୂରରେ ରହିବାକୁ ଦେଇ ନ ଥାଏ।   

ନୂତନ ପିଢ଼ି ସର୍ବଦା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଦେଖି ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇଥାନ୍ତି।  ମନସ୍ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯୁବବର୍ଗମାନେ ସେଲିବ୍ରିଟିମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ପାପାରାଜି ସଂସ୍କୃତିରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅପଡେଟ୍ ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚେ। ସେଲିବ୍ରିଟିମାନେ ସମ୍ବାଦରେ ରହିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି କାରଣ ସେମାନେ କାମ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ।

କିନ୍ତୁ ଯୁବବର୍ଗମାନେ ଏହି ବାସ୍ତବତା ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। ତାଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଅଭିନେତା କିମ୍ବା ଅଭିନେତ୍ରୀଙ୍କ ପରି ସେମାନେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି କାରଣ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ନିଜର ପ୍ରଶଂସା ଶୁଣିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବିଷୟରେ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରୁଛନ୍ତି । 

ଅନେକ କିଶୋର ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପର୍କର ସଫ୍ଟ ଲଞ୍ଚିଂ-ହାର୍ଡ ଲଞ୍ଚିଂ କରୁଛନ୍ତି । ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଅଧ୍ୟୟନ ସହିତ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ବିକାଶ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି।  

ଯଦି କୌଣସି ଶିଶୁଙ୍କର ବୟସ ୧୨ ରୁ ୧୮ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଥାଏ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରୁ ଦୂରେଇ ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହା ତାଙ୍କୁ କ୍ରୋଧିତ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହୀ କରୁଛି। ବାସ୍ତବରେ, ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ଶରୀରରେ ଟେଷ୍ଟୋଷ୍ଟେରନ୍, ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରନ୍ ଏବଂ ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ୍ ନାମକ ହରମୋନ୍‌ର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସେ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଏହିପରି କରିଥାଏ।      

ଦିଲ୍ଲୀର ସାର୍ ଗଙ୍ଗା ରାମ ହସ୍ପିଟାଲର ମାନସିକ ରୋଗ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଡାକ୍ତର ରାଜୀବ ମେହେଟ୍ଟା କହିଛନ୍ତି ଯେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆର ବ୍ୟବହାର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ 'ମି ଟାଇମ୍' ହୋଇପାରିଛି। ଏହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ 'ଫିଲ୍ ଗୁଡ୍ ଫ୍ୟାକ୍ଟର୍' ଭଳି କିନ୍ତୁ ଏହି ଅନୁଭବ ସେମାନଙ୍କୁ ବାସ୍ତବତା ଜଗତରୁ ଦୂରେଇ ନେଉଛି। ସେମାନେ ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ଦୁନିଆକୁ ନିଜ ଜଗତ ଭାବରେ ବିଚାର କରିବା ଆରମ୍ଭ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ନିଜ ପରିବାର ତଥା ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି।  

ସେମାନେ ଜାଣିଶୁଣି ଏକୁଟିଆ ପଣର ଶିକାର ହେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଏତେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଛି ଯେ ସେମାନେ ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନିଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ। ନିଜ ଭାବନାକୁ କାହା ସହ ବାଣ୍ଟନ୍ତି ନାହିଁ। ସେମାନଙ୍କଠାରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସର ଅଭାବ ରହୁଛି।  ଏହି ସବୁ ଜିନିଷ ସେମାନଙ୍କୁ ଚିନ୍ତାଗ୍ରସ୍ତ ଏବଂ ଅବସାଦର ଶିକାର କରୁଛି।

ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଲାଇକ୍ ଏବଂ ସେୟାରର ୱେବରେ, ଲୋକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅନ୍ୟ ସବୁ ଜିନିଷ ଭୁଲିଯିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଏହାପୂର୍ବରୁ, ଲୋକମାନେ ଏପରି ଜିନିଷକୁ ମଧ୍ୟ ମନେ ରଖିପାରୁଥିଲେ ଯାହାକି ବହୁ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ଥିଲା। କାରଣ ସେମାନେ ମୋବାଇଲ୍ ଭଳି ନୀଳ ଆଲୋକ ଉପକରଣଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲେ। ସେମାନେ ସବୁକିଛି ଲେଖାରେ ରଖୁଥିଲେ। ଲେଖିବା ଦ୍ୱାରା ସବୁବେଳେ ଜିନିଷ ମନେ ରହୁଥିଲା।

 ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆର ଏହି ବିପଦ ୨୦୧୫ ମସିହାରେ କାନାଡାର ୱାଟରଲୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଥିଲା। ଗବେଷକ କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରି ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଯେ ଯେଉଁମାନେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି ସେମାନେ ଜିନିଷ ମନେରଖିବାରେ ଅସୁବିଧା ଭୋଗୁଛନ୍ତି। ବାସ୍ତବରେ, ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଯାହା ଜୀବନକୁ ସହଜ କରିଥାଏ। ଏହା ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ଉପରେ ଏତେ ନିର୍ଭରଶୀଳ କରିଦେଇଛି ଯେ ଲୋକମାନେ କାଗଜରେ ଲେଖିବା ବନ୍ଦ କରି ଦେଇଛନ୍ତି। 

ଡ. ରାଜୀବ ମେହେଟ୍ଟା କହିଛନ୍ତି ଯେ ଚେତାବନୀ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସଚେତନ କରାଏ। ଯଦି ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ଆପ୍ ଖୋଲିବା ପୂର୍ବରୁ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଚେତାବନୀ ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହାକୁ କେତେ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ ଏବଂ କିପରି ସେମାନଙ୍କର ମାନସିକ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖାଯିବ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।

ଅନେକ ଅଧ୍ୟୟନରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆକୁ ୨.୫ ରୁ ୩ ଘଣ୍ଟା ବ୍ୟବହାର କରିବା ନିରାପଦ ଅଟେ। ଯଦି ଚେତାବନୀ ୩ ଘଣ୍ଟା ପରେ ମୋବାଇଲରେ ଫ୍ଲାସ୍ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ, ତେବେ ୟୁଜରମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଏଡାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିବେ। କାରଣ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରେ ସେମାନେ କେତେ ସମୟ ବିତାଇଛନ୍ତି ସେମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ନାହିଁ।

ସମସ୍ତେ ନିଜ ଘରେ ଏକ ନିୟମ କରିବା ଉଚିତ ଯେ ସକାଳ ଜଳଖିଆ, ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ଏବଂ ରାତ୍ରୀ ଭୋଜନ ସମୟରେ ମୋବାଇଲକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯିବା ଉଚିତ୍। ଶୋଇବା ଘରେ ମୋବାଇଲର କୌଣସି ପ୍ରବେଶ ନ ହେବା ଉଚିତ୍।  ସମଗ୍ର ପରିବାର ଏକତ୍ର ଥିବାବେଳେ ରବିବାର ଦିନ ମୋବାଇଲକୁ ଦୂରରେ ରଖିବା ଉଚିତ୍।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ:ରାଖୀ ବାନ୍ଧି ‌ଢୋଲ ବଜାଇଲେ ମୋଦୀ

ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆରେ ନିଜର ଖୁସି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମୁହୂର୍ତ୍ତର ଫଟୋ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ। ନିଜ ଭିତରେ ଛୋଟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି, ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର ବିପଜ୍ଜନକ ପ୍ରଭାବଠାରୁ ଏହା ଦ୍ବାରା ଦୂରେଇ ରହିହେବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ:ଏହି ବର୍ଷ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତରେ ପେଟ୍ରୋଲ-ଡିଜେଲ ଯାନ ବିକ୍ରି ବନ୍ଦ