ପୁରୁଣା ଭୁବନେଶ୍ବର: ଯୁଗେ ଯୁଗେ ଓଡ଼ିଆ କଳାକୃତି ବିଶ୍ବରେ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଆସିଛି। ଓଡ଼ିଆ ସ୍ଥପତିଙ୍କ ନିହଣ ମୂନର ସ୍ଥାପତ୍ୟ କଳା ଆଜି ବି ବିଶ୍ବର ବିଭିନ୍ନ କୋଣାନୁକୋଣରେ ଗର୍ବର ସହ ମୁଣ୍ଡଟେକି ଠିଆ ହୋଇଛି। ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରସ୍ତର ଶିଳ୍ପୀର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ବିଶ୍ବ ପର୍ଯ୍ୟଟନରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଦଖଲ କରିଛି। କୋଣାର୍କ ଓ ମୁକ୍ତେଶ୍ବର ମନ୍ଦିର କାନ୍ଥର ପାଷାଣରେ ସେଦିନର ଯେଉଁ ଶିଳ୍ପୀ ଜୀବନ ସଂଚାର କରିଥିଲେ, ଆଜି ତାଙ୍କ ଦାୟାଦମାନେ ବି କିଛି କମ୍‌ ନୁହନ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରି ଚାଲିଛନ୍ତି। ଏବେ ବି ବିଶ୍ବରୁ ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀଙ୍କୁ ପ୍ରଶଂସାର ସୁଅ ଛୁଟୁଛି ଏବଂ ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀ ହାତର କଳା ପାଇଁ ବରାଦ ଆସୁଛି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବିଦେଶରେ ଝଟକିବ ଓଡ଼ିଆ ସ୍ଥାପତ୍ୟ କଳା। ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀର ହାତଗଢ଼ା ୨୫ଟନ୍‌ ଓଜନର ବିଶାଳ ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ମାଲେସିଆର କ୍ବାଲାଲମ୍‌ପୁରରେ ଶୋଭାପାଇବ। ଐତିହାସିକ ବୌଦ୍ଧ ପୀଠ ଧଉଳିଗିରି ପାଦଦେଶରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଥିବା ଏହି ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ମାଲେସିଆ ଯିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇରହିଛି। ଏହି ବିଶାଳ ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ଧଉଳିରୁ କଣ୍ଟେନର୍‌ ଯୋଗେ କୋଲକାତା ଯିବା ପରେ ସେଠାରୁ ଜାହାଜରେ ମାଲେସିଆ ନିଆଯିବ। 

Advertisment

ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶିଳ୍ପୀ ଗୁରୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପ୍ରଭାକର ମହାରଣା ଓ ତାଙ୍କ ଅନୁଜ ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାରପ୍ରାପ୍ତ ଶିଳ୍ପୀ ରତ୍ନାକର ମହାରଣାଙ୍କ ତତ୍ତ୍ବାବଧାନରେ ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଧଉଳି ପାଦଦେଶରେ କୋଣାର୍କ କଳାର ୮ଜଣ ଶିଳ୍ପୀ ୪ ବର୍ଷ କାଳ ଅକ୍ଳାନ୍ତ ପରିଶ୍ରମ କରିଛନ୍ତି। ରାଜସ୍ଥାନରୁ ଅଣାଯାଇଥିବା ୪୦ ଟନ୍‌ ଓଜନର ବିଶାଳ ନିର୍ଜୀବ ପାଷାଣ (ସ୍ୟାଣ୍ଡ୍ ଷ୍ଟୋନ୍)ରେ ଜୀବନ ଦେଇଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀକୂଳର ନୂଆପିଢ଼ିର ଦାୟାଦମାନେ। ୪୦ଟନ୍‌ର ବିଶାଳ ପଥରରେ ଓଡ଼ିଆ ପୁଅର ନିହାଣ ଖୋଦେଇ କରିଛି ତପସାଧନାରତ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି, ଯାହାକୁ ଦେଖିଲେ ଆଖି ଲାଖିରହୁଛି ଏବଂ ଲାଗୁଛି ‌ଯେମିତି ଜୀବନ୍ତ ବୃଦ୍ଧ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ଅଛନ୍ତି। ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ସହ ରହିଛି ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପରମ ଶିଷ୍ୟ ଅବୋଲକେଶରା, ସାରୀପୁତ୍ତ ଓ ମଙ୍ଗଳ ପୁତ୍ରଙ୍କ ପାଷାଣ ପ୍ରତିମା‌। ସେହିଭଳି ମୂର୍ତ୍ତିର ପାଦ‌ଦେଶରେ ଶୋଭା ପାଇବ ସିଂହ, ହାତୀ, ହରିଣ ଓ ପୂଜାରିଣୀ ଆଦି ସୁନ୍ଦର ସୁନ୍ଦର ପ୍ରସ୍ତର ପ୍ରତିମା। ମୂର୍ତ୍ତି ସବୁ ନିର୍ମାଣ ସରିଛି ଏବଂ ପରିବହନ ପାଇଁ  ପ୍ରସ୍ତୁତି ବି ସରିଛି। 

ଏନେଇ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପ୍ରଭାକର କୁହନ୍ତି ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀଙ୍କର କଳା ନୈପୁଣ୍ୟ ବହୁ ପୁରାତନ କାଳରୁ ବିଶ୍ବରେ ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଆସୁଛି। ସେ ଓ ତାଙ୍କ ଟିମ୍‌ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ବହୁ ମୂର୍ତ୍ତି ବିଦେଶକୁ ପଠାଇ ଓଡ଼ିଆ କଳାର ପ୍ରଶଂସା ସାଉଁଟିଛନ୍ତି। ଏକଦା ତାଇୱାନ୍‌କୁ ସେ ୨୦ଫୁଟ୍‌ ଉଚ୍ଚର ବିଶାଳ ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରି ପଠାଇଥିଲେ। ସେହିଭଳି ଜାପାନକୁ ମଧ୍ୟ ସେ ୩ଥର ଏଭଳି ବିଶାଳ ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି କରି ପଠାଇଛନ୍ତି। ଭୁଟାନକୁ ତ ବହୁତ ମୂର୍ତ୍ତି ପଠାଯାଇଛି। ଭାରତର ଆସାମ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ହାତ ତିଆରି ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ବହୁ ଜାଗାରେ ଶୋଭାପାଉଛି। ମାଲେସିଆରୁ ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ପାଇଁ ଆସିଥିବା ବରାଦ ବାବଦରେ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିଶ୍ବର ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁଙ୍କ ସଂଗଠନ ତାଙ୍କୁ ଏହି କାମ ପାଇଁ ମନୋନୀତ କରିଛି। ପୂର୍ବରୁ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ୟାସୀଙ୍କ ସଂଗଠନ(‌ମୋନାଷ୍ଟେରି) ତାଙ୍କ କଳାକୃତିର ପ୍ରମାଣ ପାଇସାରିଛି। ତେଣୁ ମାଲେସିଆରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେଉଥିବା ଏହି ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ପାଇଁ ସେ ବଛା ହୋଇଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସେ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି। ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢ଼ିବାରେ ତାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ବା ସାଥୀ ଶିଳ୍ପୀମାନେ ଯେଉଁ ଅକ୍ଳାନ୍ତ ପରିଶ୍ରମ କରିଛନ୍ତି, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଅନ୍ତରରୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଉଛନ୍ତି ବୋଲି ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ପ୍ରଭାକର କହିଛନ୍ତି।