ଚଳନ୍ତିକା: ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଜଳୁଛି ନିଆଁ ଲିଭେଇ ପାରୁନି ବର୍ଷା କି ବରଫପାତ

ହିନ୍ଦୀରେ କଥନିକାଟିଏ ଅଛି, ‘ଦିଲ୍‌ ମେଁ ଲଗିହୁଇ ଆଗ୍‌ ଇତ୍‌ନି ଜଲ୍‌ଦି ବୁଝ୍‌ତି ନହିଁ’। ଅର୍ଥାତ୍‌ ହୃଦୟରେ ଲାଗିଥିବା ନିଆଁ ସହଜରେ ଲିଭେ ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ହୃଦୟରେ ନ ଲାଗିଥିବା ନିଆଁ ବି ଲିଭୁ ନ ଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ପୃଥିବୀପୃଷ୍ଠରେ ଏମିତି ଏକ ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଠି ପ୍ରାୟ ୪ ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ନିଆଁ ଜଳୁଛି। କାଳ ପ୍ରବାହରେ ଅନେକ ଝଡ଼ଝଞ୍ଜା, ବର୍ଷାପବନ, ବରଫପାତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ବି ‌ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ନିଆଁ ଲିଭିନାହିଁ। ଗୋଟିଏ ପାହାଡ଼ର ଶିଖରରେ ଜଳୁଥିବା ଏହି ନିଆଁକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ ‘ୟାନାର୍‌ ଦାଗ୍‌’ କୁହାଯାଏ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ‘ଜଳୁଥିବା ପାହାଡ଼’।

ତେବେ ଏହି ବିରଳ ସ୍ଥାନଟି ଏସୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅଜରବୈଜାନ୍‌ର ଅବଶେରନ୍‌ ଉପଦ୍ବୀପରେ ରହିଛି। ଭୂତଳ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଲିକ୍‌ ଯୋଗୁ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ‌ଏଠାରେ ନିଆଁ ଜଳୁଛି। କାରଣ ଅଜରବୈଜାନ୍‌ର ଭୂତଳ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ରେ ଭରପୂର । ଏହି ନିଆଁ ସେହି ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଯୋଗୁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି। କେବଳ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ନୁହେଁ, ସହରର ଏମିତି ଅନେକ ସ୍ଥାନ ଅଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଯେତେବେଳେ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଲିକ୍‌ ହୁଏ ସେଠାରେ ଆପେ ଆପେ ନିଆଁ ଲାଗିଯାଏ। ଏଣୁ ଏହି ସହରକୁ ‘ଲ୍ୟାଣ୍ଡ୍‌ ଅଫ୍‌ ଫାୟାର୍‌’ ବା ‘ଅଗ୍ନି ଭୂମି’ ବୋଲି କୁହାଯା‌ଏ। ଏଠାରେ ଏମିତି କିଛି ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଲିକ୍‌ ବନ୍ଦ ହେବା ଦ୍ବାରା ନିଆଁ ଲିଭିଯାଏ। କିନ୍ତୁ ୟାନାର୍‌ ଦାଗ୍‌ରେ ସେପରି ଘଟେ ନାହିଁ। ସେଠାରେ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଲିକ୍‌ ବନ୍ଦ ହେଲେ ବି ନିଆଁ ଲିଭେ ନାହିଁ। ସେଥିପାଇଁ ଦେଶବିଦେଶରୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏହି ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି।

ଏହି ନିଆଁ ବିଷୟରେ ତ୍ରୟୋଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ପ୍ରଥମେ ବିଶ୍ବ ଭ୍ରମଣକାରୀ ମାର୍କୋ ପୋଲୋ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ। ବିଦେଶ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଏହି ବାଟ ଦେଇ ଯିବାକୁ ପଡ଼ିବାରୁ ସେ ଏହି ସ୍ଥାନ ସଂପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ। ଏସବୁ ଅନୁଭୂତିକୁ ସେ ନିଜ ଯାତ୍ରା ବୃତ୍ତାନ୍ତରେ ଲିପିବଦ୍ଧ କରିଥିଲେ। ସେ ସମୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ଏକ ରହସ୍ୟମୟ ସ୍ଥାନ ବୋଲି ଭାବୁଥିଲେ। କାରଣ, ସେମାନଙ୍କର ଅଜରବୈଜାନ୍‌ର ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ୍‌ ଭଣ୍ଡାର ବିଷୟରେ କୌଣସି ଧାରଣା ନ ଥିଲା। ଏହାକୁ ରହସ୍ୟ ଭାବୁଥିବା ଲୋକେ ‌ଏବେ ସଚେତନ ହେବା ସହିତ ସେଠାରେ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ଗ୍ୟାସ୍‌ ଗଚ୍ଛିତ ଥିବା କଥା ଜାଣିବାକୁ ପାଇଛନ୍ତି। ନିଆଁ ମନୁଷ୍ୟ ଓ ଅଲୌକିକ ଦୁନିଆ ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗର ସେତୁ ବୋଲି ସ୍ଥାନୀୟ ଅଧିବାସୀ ପାର୍ସୀମାନଙ୍କର ଧାରଣା। ଏଣୁ ଏ ନିଆଁ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପବିତ୍ର ଓ ପୂଜନୀୟ ବୋଲି ସେମାନଙ୍କର ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି। କିଛି ‌ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏହି ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ବାସ କାରଣରୁ ଆସୁଥିବା ବେଳେ କିଛି ଏହି ବିରଳ ଦୃଶ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ କରିବାକୁ ଆସିଥାଆନ୍ତି।