ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ୍‌ ସୂତ୍ର: ଡେଟ୍‌/ଇକ୍ବିଟି ସ୍ବାପ୍‌ କ’ଣ?

ଡେଟ୍/ଇକ୍ବିଟି (ଅଂଶଧନ ଅନୁପାତ) ସ୍ବାପ୍ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାର ଆର୍ଥିକ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ, ଯେଉଁଥିରେ କୌଣସି କମ୍ପାନି କିମ୍ବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଋଣକୁ ଇକ୍ବିଟି (ଅଂଶଧନ ବା ସେୟାର)ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଦିଆଯାଇଥାଏ। ଅର୍ଥାତ୍ ଏହା ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯେଉଁଥିରେ ଋଣ ପ୍ରଦାନକାରୀ (ଯେପରିକି ବ୍ୟାଙ୍କ) ନିଜର ପ୍ରଦତ୍ତ ଋଣ ବଦଳରେ ସମାନ ମୂଲ୍ୟର ଇକ୍ବିଟି ବା ଅଂଶଧନ ପାଇଥାନ୍ତି। ଏହି ଅଦଳବଦଳ ବା ସ୍ବାପ୍ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଆର୍ଥିକ ସଂକଟରେ ପଡ଼ିଥିବା କିମ୍ବା ଦେବାଳିଆ ହୋଇଯାଇଥିବା କମ୍ପାନିର ଋଣ ବୋଝକୁ ଲାଘବ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ ଏକ କମ୍ପାନି ଯଦି ନିଜର ବ୍ୟାଙ୍କ ଋଣ ଶୁଝିବାକୁ ସକ୍ଷମ ନହୁଏ, ବ୍ୟାଙ୍କ ବା ଆର୍ଥିକ ସଂସ୍ଥା ଉକ୍ତ ଋଣକୁ ଉକ୍ତ କମ୍ପାନିର ସେୟାର ବା ଅଂଶଧନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଦିଏ। 

ଦେବାଳିଆ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଋଣ ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ଅଦଳବଦଳ କରିବା ଛଡ଼ା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉପାୟ ନଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ସମୟରେ ଏହା ତାଙ୍କପାଇଁ ଅନ୍ୟତମ ବିକଳ୍ପ ହୋଇ ରହିଥାଏ। ଲୋକଙ୍କୁ ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ସ୍ୱାପ୍ ନିମନ୍ତେ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ, ବ୍ୟବସାୟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତଃ ଲାଭଦାୟକ ବାଣିଜ୍ୟ ଅନୁପାତ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ବ୍ୟବସାୟ ୧:୧ ସ୍ୱାପ୍ ଅନୁପାତ ପ୍ରଦାନ କରେ, ବଣ୍ଡ୍‌ଧାରକ ତାଙ୍କ ବଣ୍ଡ୍ ସହିତ ସମାନ ପରିମାଣର ଷ୍ଟକ୍ ପାଇଥାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏହା ବିଶେଷ ଲାଭଦାୟକ ଅଫର୍‌ ନୁହେଁ। ଯଦି କଂପାନି ୧:୨ ଅନୁପାତ ପ୍ରଦାନ କରେ, ତେବେ ବଣ୍ଡ୍‌ଧାରକ ତାଙ୍କ ବଣ୍ଡ୍ ତୁଳନାରେ ଦୁଇଗୁଣ ମୂଲ୍ୟର ଷ୍ଟକ୍ ପାଇଥାନ୍ତି, ଯାହାକି ବଣ୍ଡ୍‌ଧାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଅଫର୍‌ ଅଟେ। 

    ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ଅଦଳବଦଳ ମାଧ୍ୟମରେ ଋଣଦାତାଙ୍କ ବକେୟା ଟଙ୍କାକୁ ଛାଡ଼ କରିବା ପାଇଁ ତା’ ବିନିମୟରେ ଅଂଶଧନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ।

    ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଦେବାଳିଆ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ କରାଯାଇଥାଏ, ଏବଂ ମାମଲା ଭିତ୍ତିରେ ଋଣ ଓ ଇକ୍ୱିଟି ମଧ୍ୟରେ ଅଦଳବଦଳ ଅନୁପାତ ଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ।

    ଦେବାଳିଆ ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଋଣ ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କୁ ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ସ୍ୱାପ୍ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ, କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଯଦି ଅଫର୍‌ଟି ଆର୍ଥିକ ଭାବେ ଲାଭକାରୀ ହୋଇଥାଏ ଋଣ ପ୍ରଦାନକାରୀ ଏଥିପାଇଁ ମନ ବଳାଇପାରନ୍ତି।

ଡେଟ୍/ଇକ୍ୱିଟି ସ୍ୱାପ୍ ଋଣଧାରକମାନଙ୍କୁ ଇକ୍ୱିଟି ପ୍ରଦାନ କରିପାରେ କାରଣ ବ୍ୟବସାୟଟି ଜାରି କରିଥିବା ବଣ୍ଡ୍‌ର ଫେସ୍ ଭାଲ୍ୟୁ ଦେବାକୁ ଚାହେଁ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଦେଇପାରିବ ନାହିଁ। ଋଣ ପରିଶୋଧକୁ ବିଳମ୍ବ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ବଦଳରେ ଷ୍ଟକ୍‌ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଅନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ଅନୁପାତ ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏବଂ ଯଦି କମ୍ପାନୀ ସେହି ସନ୍ତୁଳନକୁ ଆଡ୍‌ଜଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଚାହେଁ ତେବେ ଋଣ ପ୍ରଦାନକାରୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଋଣ ବଦଳରେ ଇକ୍ୱିଟି ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ। ଏହି ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ଅନୁପାତ ପ୍ରାୟତଃ ଋଣଦାତାମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିବା ଆର୍ଥିକ ସର୍ତ୍ତାବଳୀର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଥାଏ। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଦେବାଳିଆ ପୁନର୍ଗଠନର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଋଣ/ଇକ୍ୱିଟି ସ୍ୱାପ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି।