ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ପଣ୍ଡା

ଆମ ଗାଁର କାଳୁ ପଧାନ ଚାଲିଗଲା ପରେ ସମସ୍ତେ କହିଲେ ପୁଷ୍କର ଲାଗିଛି। ପୁଷ୍କର ଶାନ୍ତି କରାଇବା ଦରକାର। କିନ୍ତୁ ପଧାନଙ୍କ ଆଧୁନିକ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ବିଶ୍ବାସୀ ପୁଅ ପୁରଞ୍ଜିତ କହିଲା- ଏସବୁ ଅନ୍ଧବିଶ୍ବାସକୁ ମୁଁ ମାନେନି। କିନ୍ତୁ ବର୍ଷ ନ ପୂରୁଣୁ ବୟସାଧିକ୍ୟ ହେତୁ କାଳୁଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋପା ଆଖିବୁଜିଲେ। ପୁରଞ୍ଜିତ ଚିନ୍ତା‌ରେ ପଡ଼ିଗଲା। ବାପାଙ୍କ ପରେ ପରେ ମାଆଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ସେ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିଲା ନାହିଁ। ତା’ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସିଲା, ସମସ୍ତେ କହୁଥିଲେ ପୁଷ୍କର ଶାନ୍ତି କରିବାକୁ, ମୁଁ କଲିନି, ଏହା ଆଉ ତା’ରି ଫଳ ନୁହେଁ ତ!
ମାଆର ଅନ୍ତ୍ୟେଷ୍ଟି ପାଇଁ ଜଣେ ଭଲ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ଡାକିଲା। ପଚାରି ବୁଝିଲା- ମାଆର ଆଉ ପୁଷ୍କର ଲାଗିନି ତ? 
ପୁରୋହିତ କହିଲେ- ମାଆର ଦୁଇପାଦ ପୁଷ୍କର ଲାଗିଛି। ବାର ଅନୁସାରେ ଗୋଟିଏ ପାଦ ଓ ତିଥି ଅନୁସାରେ ଗୋଟିଏ ପାଦ। 
ପୁରଞ୍ଜିତ ପଚାରିଲା- ପୁଷ୍କର କେତେ ପାଦ ଥାଏ କି?
ପୁରୋହିତ କହିଲେ- ପୁଷ୍କର ସମୁଦାୟ ତିନିପାଦ ଥାଏ। ମୃତ୍ୟୁ ଦିବସର ତିଥି, ବାର ଓ ନକ୍ଷତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ପାଦ, ଦୁଇପାଦ ବା ତିନିପାଦ ପୁଷ୍କର ଦୋଷ ହୋଇପାରେ। ଶନି, ମଙ୍ଗଳ ଓ ରବିବାରକୁ ପୁଷ୍କର ବାର କହନ୍ତି। ଏହି ବାରଗୁଡ଼ିକରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲେ ବାର ଅନୁସାରେ ଏକପାଦ ପୁଷ୍କର ଲାଗେ। ଶାସ୍ତ୍ରାନୁସାରେ ଏଥିରେ କୃଷିହାନି ହୁଏ। ଏହାର ପ୍ରତିକାରସ୍ବରୂପ ଭୂମିଦାନ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଛି।
ପୁରଞ୍ଜିତ କହିଲା- ଆଜିକାଲି ଭୂମି ବା ଜମିର ଯାହା ଦାମ୍ ହେଲାଣି, ଭୂମିଦାନ କ’ଣ ସମ୍ଭବ?
ପୁରୋହିତ କହିଲେ- କୌଣସି ବାଧ୍ୟବାଧକତା ନାହିଁ। ଏହା ନିଜ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ତେବେ ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଦେବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ, ସେମାନେ ତା’ର ଅନୁକଳ୍ପେ କିଛି ଅର୍ଥ ଦାନରେ ଦେଇପାରିବେ। 
ପୁରଞ୍ଜିତ ପଚାରିଲା- ତିଥି ଅନୁସାରେ ଯେଉଁ ପୁଷ୍କର ଦୋଷ ଲାଗେ, ତାହା କ’ଣ?
ପୁରୋହିତ କହିଲେ- ଶୁକ୍ଳ ବା କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷର ଦ୍ବିତୀୟା, ସପ୍ତମୀ ଓ ଦ୍ବାଦଶୀ ତିଥିରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲେ ତିଥି ଅନୁସାରେ ଗୋଟିଏ ପାଦ ପୁଷ୍କର ଦୋଷ ଲାଗେ। ଏଥିରେ ଗୋଧନ ବା ପଶୁସମ୍ପଦର ହାନି ହୁଏ ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି। ଏହାର ପ୍ରତିକାରସ୍ବରୂପ ଅନ୍ନଦାନ କରିବାକୁ ବିଧାନ ରହିଛି। ଯେଉଁମାନଙ୍କର ସମ୍ବଳ ଅଛି ସେମାନେ ଅଞ୍ଚଳର ବ୍ରାହ୍ମଣ ଭୋଜନ ବା ଦରିଦ୍ରନାରାୟଣ ସେବା କରିବେ। ସମ୍ବଳ ନ ଥିଲେ ସେ ଅନୁକଳ୍ପେ କିଛି ଅର୍ଥ ଦେଇଦେବେ।
ପୁରଞ୍ଜିତ- ନକ୍ଷତ୍ର ଅନୁସାରେ ଯେଉଁ ପୁଷ୍କର ଦୋଷ ଲାଗେ ତାହା ପୁଣି କ’ଣ?
ପୁରୋହିତ- କୃତ୍ତିକା, ଉତ୍ତରାଫାଲ୍‌ଗୁନୀ, ଉତ୍ତରାଷାଢ଼ା, ପୁନର୍ବସୁ, ବିଶାଖା ଓ ପୂର୍ବଭାଦ୍ର - ଏହି ଛଅଟି ନକ୍ଷତ୍ରରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲେ ନକ୍ଷତ୍ରଜନିତ ପୁଷ୍କର ଦୋଷ ଲାଗେ। ପ୍ରଥମ ତିନୋଟି ହେଉଛି ରବିଙ୍କ ନକ୍ଷତ୍ର ଓ ଦ୍ବିତୀୟ ତିନୋଟି ହେଉଛି ବୃହସ୍ପତିଙ୍କ ନକ୍ଷତ୍ର। ଏ ପ୍ରକାର ପୁଷ୍କର ଦୋଷରେ କୁଟୁମ୍ବହାନି ହୁଏ। ତା’ର ପ୍ରତିକାର ପାଇଁ ତିଳ-କାଞ୍ଚନ ଦାନ କରିବାକୁ ବିଧାନ ରହିଛି। ତିଳ ମାନେ ଖସା ବା ରାଶି ଓ କାଞ୍ଚନ ମାନେ ସୁନା। 
ପୁରଞ୍ଜିତ- ରାଶି ତ ଜଣେ ସହଜରେ ଦାନ କରିପାରିବ। କିନ୍ତୁ ସୁନା ଦର ଆଜିକାଲି ଲକ୍ଷେ ଛୁଇଁଲାଣି। ଅଳ୍ପ ଟିକେ ସୁନା ଦାନ କରିବା ବି ସାଧାରଣ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କ ପକ୍ଷେ ଅସମ୍ଭବ। 
ପୁରୋହିତ- ଯାହାର ଅଛି ସେ ଦେବା ଉଚିତ। ନ ହେଲେ ସେ ବାବଦକୁ ଅର୍ଥକାରରେ ଦାନ ଦେବେ। 
ପୁରଞ୍ଜିତ- ପୁଷ୍କର ଶାନ୍ତି ନ କଲେ ତ ଚଳିବ?
ପୁରୋହିତ- ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଯାହା ଅଛି ମୁଁ କହିଲି। ଲୋକମୁଖରେ ପ୍ରଚଳିତ ଅଛି  ଯେ ଏକ ପୁଷ୍କରରେ ଗୋଟିଏ ମୁଣ୍ଡ, ଦୁଇ ପୁଷ୍କରରରେ ଦୁଇ ମୁଣ୍ଡ ଓ ତିନି ପୁଷ୍କରରେ ତିନି ମୁଣ୍ଡ ବର୍ଷକ ଭିତରେ ଯାଏ। ମୁଁ ଷାଠିଏ ବର୍ଷ ହେଲା ପୁରୋହିତ କାମ କରି ଆସିବା ଭିତରେ ଏମିତି ଅନେକ ଘଟଣା ଦେଖିଛି, କିନ୍ତୁ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମିତି ହୋଇ ନାହିଁ। ଏ ପୁ‌ଷ୍କର ଭିତରେ ତ୍ରିପୁଷ୍କର ବା ତିନିପାଦ ପୁ‌ଷ୍କର ସବୁଠାରୁ ମାରାତ୍ମକ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଏଥିରେ ସମ୍ପଦ ହାନି ହୁଏ। ଏହାର ପ୍ରତିକାର ପାଇଁ ଶୁଦ୍ଧଘର ପରେ ୧୧ ଦିନ ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ ଛାଗଘୃତରେ ହୋମ କରି ପୁଷ୍କର ଶାନ୍ତି କରାଇବା ସହ ଉପଯୁକ୍ତ ଦାନ ଦେବା ବିଧେୟ। 
ମୋ-୭୦୦୮୯୬୦୫୦୨