ଦେଶରେ ରାବଣଙ୍କୁ ପୋଡ଼ାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏଠାରେ ଶୋକ ପାଳନ କରନ୍ତି ଲଙ୍କାପତିଙ୍କ ବଂଶଜ

ଯୋଧପୁର: ଲଙ୍କାପତି ରାବଣଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅନେକ ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ରହିଛି, ଯାହା ଦେଶ ଏବଂ ବିଶ୍ୱରେ ଖୁବ ଲୋକପ୍ରିୟ। ଦଶହରା ସମୟରେ ଦେଶର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ରାବଣ ପୋଡ଼ି କରାଯାଏ। ଏହି ଦିନ ପ୍ରଭୁ ରାମ, ରାକ୍ଷସ ରାଜା ରାବଣକୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ବଧ କରିଥିଲେ। ଏହି ଦିନ ପାପ ଉପରେ ପୁଣ୍ୟର ଜୟ ହୋଇଥିଲା। ତେଣୁ ଏହି ଦିନକୁ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ରାବଣ ପୋଡ଼ି କରାଯାଇଥାଏ। ହେଲେ ରାଜସ୍ଥାନର ଯୋଧପୁରରେ କିଛି ଭିନ୍ନ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏଠାରେ ଲୋକେ ରାବଣକୁ ପୋଡ଼ିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି। ଏଠାରେ ରାବଣଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଥିବା ଏକ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ରହିଛି। 

କୁହାଯାଏ ଯେ, ରାବଣ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ମନ୍ଦୋଦରୀଙ୍କ ସହିତ ଯୋଧପୁରରେ ଥିବା ମଣ୍ଡୋରରେ ବିବାହ କରିଥିଲେ। ମଣ୍ଡୋରକୁ ରାବଣଙ୍କ ଶଶୁର ଘର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ତେବେ ରାବଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ, ତାଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ଲଙ୍କାରୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇ ଏଠାରେ ଆସି ରହିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଗୋଧା ଶ୍ରୀମାଳି ବ୍ରାହ୍ମଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବେ ବି ରାବଣଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଜ୍ୱାଇଁ ବୋଲି ମାନନ୍ତି। ଦଶହରାରେ ରାବଣକୁ ପୋଡ଼ି ଦିଆଗଲେ, ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଶୋକ ମନାନ୍ତି। ସ୍ନାନ କରି ସେମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ସୂତା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତି ଏବଂ ଭଗବାନ ଶିବ ଓ ରାବଣଙ୍କୁ ପୂଜା କରନ୍ତି।

ଗୋଧା ଶ୍ରୀମାଳି ବ୍ରାହ୍ମଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର କହିବା ଅନୁସାରେ, ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଭୁ ରାମ, ଲଙ୍କାପତି ରାବଣଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧରେ ବଧ କରିଥିଲେ, ତାଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ମଣ୍ଡୋରରେ ପହଞ୍ଚି ଏଠାରେ ବସତି ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ସେମାନେ ଐତିହାସିକ ମେହରାନଗଡ଼ ଦୁର୍ଗ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ମଣ୍ଡୋରରେ ରାବଣଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ରାବଣଙ୍କ ବଂଶଧର ବୋଲି ଦାବି କରୁଥିବା ପଣ୍ଡିତ କମଲେଶ ଦବେ ଏବଂ ଅଜୟ ଦବେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମଣ୍ଡୋର ପାହାଡ଼ରେ ରାବଣଙ୍କ ବିବାହ ମଣ୍ଡପ ଏବେ ବି ରହିଛି। ରାବଣ ଏବଂ ମନ୍ଦୋଦରୀଙ୍କ ବିବାହର ସ୍ମୃତି ଏଠାରେ ରହିଛି। 

ଯୋଧପୁରର ମଣ୍ଡୋରକୁ ମନ୍ଦୋଦରୀଙ୍କ ବାପଘର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଦଶାନନଙ୍କ ଏହି ମନ୍ଦିରଟି ମେହରାନଗଡ଼ ଦୁର୍ଗରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ୨୦୦୮ମସିହାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ରାବଣଙ୍କ ବଂଶଧର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭକ୍ତମାନେ ମନ୍ଦିରକୁ ଯାଇ ତାଙ୍କର ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି। ମନ୍ଦିରରେ ୧୧ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚ, ୨୦୦୦ କିଲୋଗ୍ରାମର ଯୋଧପୁରୀ ପଥରରେ ନିର୍ମିତ ରାବଣଙ୍କର ପ୍ରତିମା ରହିଛି। ପ୍ରତିମାଟି ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ଜଳ ଅର୍ପଣ କରିବା ମୁଦ୍ରାରେ ବସିଥିବା ଦେଖାଯାଇଛି। ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ରାବଣଙ୍କର ପ୍ରଭୁ ଶିବଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିବା ଭକ୍ତିକୁ ଦର୍ଶାଯାଇଛି। ଏଠାରେ ମନ୍ଦୋଦରୀଙ୍କ ଏକ ପ୍ରତିମା ମଧ୍ୟ ସାମ୍ନାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି। 

ମନ୍ଦିରର ପୂଜାରୀଙ୍କ କହିବା ମୁତାବକ, ଦଶହରାରେ ରାବଣଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ମନ୍ଦିରରେ ଶୋକ କରନ୍ତି। ରାବଣ ଦହନ ସମୟରେ ମନ୍ଦିର ଛାତରୁ ଧୂଆଁ ବାହାରିବା ଦେଖାଗଲେ ସେମାନେ ସ୍ନାନ କରନ୍ତି, ତର୍ପଣ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ପବିତ୍ର ସୂତା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତି ଏବଂ ବିଶେଷ ପୂଜା କରନ୍ତି। ବିବାହ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଲଙ୍କାରୁ ଆସିଥିବା ଗୋଧ ବଂଶର ଶ୍ରୀମାଳି ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ବଂଶଜ ଏବେ ବି ଏଠାରେ ବାସ କରନ୍ତି। ଯୋଧପୁରରେ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ ପରିବାର ଏବଂ ଫଲୋଦିରେ ୬୦ପରିବାର ନିଜକୁ ରାବଣଙ୍କ ବଂଶଧର ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି। ସେମାନେ ରାବଣଙ୍କୁ ଜଣେ ବିଦ୍ୱାନ, ସଂଗୀତଜ୍ଞ ଏବଂ ଶିବ ଭକ୍ତ ଭାବରେ ପୂଜା କରନ୍ତି।

ravana | jodhpur | dussehra-tradition