ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ, ବିଜୟାଦଶମୀ (ଦଶହରା) ଦିନଟି ମନ୍ଦ ଉପରେ ଭଲର ବିଜୟର ପ୍ରତୀକ। ଏହି ଦିନ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗା ମହିଷାସୁରକୁ ବଧ କରି ଧର୍ମକୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମ ରାବଣଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ। ତେଣୁ, ଏହି ପର୍ବ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଉପକରଣର ପୂଜା ବା ଆୟୁଧ ପୂଜା ପାଇଁ ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖିଥାଏ।
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ବିଜୟାଦଶମୀ ପର୍ବର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଛି। ଏହା ମିଥ୍ୟା ଉପରେ ସତ୍ୟର ବିଜୟର ପ୍ରତୀକ। ଏହି ଦିନରେ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ପୂଜା କରାଯିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ପରମ୍ପରା।
ଆୟୁଧ ପୂଜା, ଯାହାକୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ପୂଜା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ବିଜୟାଦଶମୀରେ କରାଯାଇଥାଏ । ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଆୟୁଧ ପୂଜାକୁ "ଶସ୍ତ୍ର ପୂଜନ" କିମ୍ବା "ସରସ୍ୱତୀ ପୂଜନ" ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ। ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ, ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ସହିତ, ଏହି ଦିନରେ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର, ଉପକରଣ, ଯନ୍ତ୍ର ଏବଂ ଯାନବାହାନକୁ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ।
ପୌରାଣିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁସାରେ, ଭଗବାନ ଶ୍ରୀରାମ ଏହି ଦିନ ରାବଣଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ, ଯାହା ମନ୍ଦ ଉପରେ ଭଲର ବିଜୟକୁ ଚିହ୍ନିତ କରିଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଦେବୀ ଦୁର୍ଗା ମହିଷାସୁରକୁ ବଧ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିଥିବା ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ। ବିଜୟାଦଶମୀକୁ ବିଜୟର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ତେଣୁ ଶତ୍ରୁକୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ଏବଂ ଆତ୍ମରକ୍ଷାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ଦିନରେ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ। ଏହା ଶକ୍ତି ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି କୃତଜ୍ଞତା ପ୍ରକାଶ କରିବାର ଏକ ମାଧ୍ୟମ।
ଆୟୁଧ ପୂଜାର ମହତ୍ତ୍ୱ କେବଳ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ନୁହେଁ। ଏଥିରେ ଜୀବନରେ ସଫଳତା ଆଣି ଦେଉଥିବା ସମସ୍ତ ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକୁ ପୂଜା କରିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପୁସ୍ତକଗୁଡ଼ିକୁ, ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ସେମାନଙ୍କର ତରାଜୁ ଏବଂ ଖାତାଗୁଡ଼ିକୁ, କଳାକାରମାନେ ସେମାନଙ୍କର ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକୁ ଏବଂ ସୈନିକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅସ୍ତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପୂଜା କରନ୍ତି। ଏହି ପୂଜା ମନେ ପକାଇ ଦିଏ ଯେ, ଉପକରଣଗୁଡ଼ିକ ଆମର ଜୀବିକା ଏବଂ ସଫଳତାର ମାଧ୍ୟମ, ଏବଂ ଆମେ ସେମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ଉଚିତ୍।
ଐତିହାସିକ ଭାବରେ, ଏହି ଦିନଟି କ୍ଷତ୍ରିୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଁ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ, ରାଜା ଏବଂ ଯୋଦ୍ଧାମାନେ ଯୁଦ୍ଧରେ ସଫଳତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଯୁଦ୍ଧକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଦିନରେ ସେମାନଙ୍କର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ପୂଜା କରୁଥିଲେ। ଏହି ପରମ୍ପରା ଆଜି ମଧ୍ୟ ଜାରି ରହିଛି।