ମହିଳାଙ୍କ ବଜାର-ଇମା କିଥେଲ୍‌

ମଣିପୁରରେ ଏମିତି ଏକ ବଜାର ଅଛି, ଯେଉଁଠି କେବଳ ମହିଳାଙ୍କ ରାଜୁତି ଚାଲେ। ଏହି ବଜାରରେ ପ୍ରାୟ ୪୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ମହିଳା ବେପାର କରୁଥିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ସେଥିପାଇଁ ଏସିଆର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ମହିଳା ବଜାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ମଣିପୁରର ଇମ୍ଫାଲରେ ଥିବା ଏହି ମହିଳା ମାର୍କେଟ୍‌ଟି ‘ଇମା କିଥେଲ୍‌’ ନାମରେ ପରିଚିତ। କେହି କେହି ଏହାକୁ ମଦର୍ସ ମାର୍କେଟ୍‌ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କହିଥାନ୍ତି। ଏଠାକୁ ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ସଂଖ୍ୟାରେ ଗ୍ରାହକ ଆସିଥାନ୍ତି। ଆଉ ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ଉତ୍ତମ ବ୍ୟବହାର ଦେଖାଇ ବେପାର କେମିତି ସୁରୁଖୁରୁରେ ହୋଇପାରିବ ସେ କାଇଦା ଏଠାକାର ମହିଳା ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ବେଶ୍ ଜଣା।

ଏହି ମାର୍କେଟ୍‌ଟି କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ତାହାର ଠିକ୍‌ ସୂଚନା ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ କେହି କେହି କୁହନ୍ତି ଇମ୍ଫାଲ୍‌ରେ ଏହି ମହିଳା ମା‌େର୍କଟ୍‌ଟି ୫୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରଣା। ଯେତେବେଳେ ରାଜା ରାଜୁଡ଼ାମାନେ ଶାସନ କରୁଥିଲେ ସେ ସମୟରେ ଲାଲ୍ଲୁପ ନାମକ ଏକ ପରମ୍ପରାର ପ୍ରଚଳନ ଥିଲା। ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ, ସ୍ଥାନୀୟ ମୈତ୍ରୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ରାଜାଙ୍କ ଦରବାରରେ କାମ କରିବା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ଡକାଯାଉଥିଲା। ଫଳରେ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ପରିବାରର ସମସ୍ତ ଦାୟିତ୍ବ ବୁଝିବାକୁ ପଡ଼ିଲା। ଚାଷବାସ ସହିତ ବେପାରବାଣିଜ୍ୟ ଆଦି ସବୁ କିଛିର ଦାୟିତ୍ବ ନେବାକୁ ପଡ଼ିଲା। ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଏଠାକାର ମହିଳା ସେମାନଙ୍କର ଏହି ବେପାରକୁ ଆପଣେଇନେଲେ। ସେବେଠାରୁ ଏହି ବଜାରରେ କେବଳ ବିବାହିତା ମହିଳାଙ୍କୁ ହିଁ ବେପାର କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥାଏ। ମାଆର ବ୍ୟବସାୟରେ ତା’ର କେବଳ ଜଣେ ବିବାହିତା ଝିଅ ହିଁ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇପାରିବ। ସେଥିପାଇଁ ମହିଳାଙ୍କୁ ପରିବାର ମୁଖ୍ୟ ଆୟକାରୀ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ।

ଏହି ମାର୍କେଟ୍‌ରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଜିନିଷ ବିକ୍ରିି କରାଯାଇଥାଏ। ଫଳମୂଳ, ପନିପରିବା, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ସାମଗ୍ରୀ, ଅଳଙ୍କାର, ଘରକରଣା ଜିନିଷ, ଚାଷ ସାମଗ୍ରୀ, ମିଷ୍ଟାନ୍ନ, ମଣିପୁରର ପାରମ୍ପରିକ ପୋଷାକ, ଶୁଖୁଆ, ମସଲାଦ୍ରବ୍ୟ ବେଶ୍‌ ସୁଲଭ ଦରରେ ଏଠାରେ ମିଳିଥାଏ। ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ବେପାରୀଙ୍କ ବାର୍ଷିକ ଆୟ ସତୁରି ହଜାରରୁ ଦୁଇ ଲକ୍ଷ ଭିତରେ ହୋଇଥାଏ। ଏତେ ବର୍ଷର ପୁରୁଣା ମାର୍କେଟ୍‌କୁ ମହିଳାମାନେ ଚଲାଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ବହୁ ପ୍ରକାର ଚାପ ପକାଯାଇଛି। ଏପରିକି ସେଠାକାର ସରକାର ଏହି ବଜାରକୁ ଭାଙ୍ଗି ଗୋଟେ ସୁପର୍‌ ମାର୍କେଟ୍‌ କରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ମହିଳାମାନଙ୍କର ଏକତା ସେମାନଙ୍କୁ ଦୃଢ଼ କରାଇଛି। ସେମାନେ ‌ଏକାଠି ହୋଇ ଅନ୍ୟାୟ ବିରୋଧରେ ସ୍ବର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥାନ୍ତି। ସେଠାକାର ମହିଳାମାନେ ଏକତାକୁ ମୂଳମନ୍ତ୍ର ବୋଲି ମାନି ନେଇଛନ୍ତି।