ତିନି ରଥର ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀ
ତିନି ରଥ ନନ୍ଦିଘୋଷ, ତାଳଧ୍ୱଜ ଓ ଦର୍ପଦଳନ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀ ରହିଥାନ୍ତି। ସେହି ଅନୁଯାୟୀ ତିନି ରଥରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ। ରଥଯାତ୍ରା ପୂର୍ବରୁ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ଚିତ୍ରକର ସେବକମାନେ ରଙ୍ଗ ଦେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି।
Sambad is now on WhatsApp
Join and get latest news updates delivered to you via WhatsApp
ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥ: କଥିତ ରହିଛି, ଏହି ରଥକୁ ଦେବତାଗଣ ରାବଣ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ବେଳେ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ଭେଟି ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ରଥରେ ବସି ଶ୍ରୀରାମ ରାବଣ ସହ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ। ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥରେ ୯ ଜଣ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀମାନେ ହେଲେ ହନୁମାନ, ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ନାରାୟଣ, କୃଷ୍ଣ, ଗୋବର୍ଦ୍ଧନଧାରୀ, ଚିନ୍ତାମଣି, ରାଘବ ଓ ନୃଂସିହ।
ତାଳଧ୍ୱଜ ରଥ: ପୁରାଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅନୁସାରେ ଇନ୍ଦ୍ରଜିତଙ୍କ ପୁଅ ମହୀରାବଣକୁ ବଧ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅଭିଶପ୍ତ ସୁଦେବୀଙ୍କ (ସ୍ୱର୍ଗପ୍ରାପ୍ତି ପରେ) ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ ଇନ୍ଦ୍ରଦେବ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ତାଳଧ୍ୱଜ ରଥ ଦେଇଥିଲେ। ବଡ଼ଠାକୁର ବଳଭଦ୍ରଙ୍କ ତାଳଧ୍ୱଜ ରଥରେ ବି ୯ ଜଣ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀ ରହିଛନ୍ତି। ଏହି ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀମାନେ ହେଲେ ପ୍ରଳମ୍ବାରୀ, ନୃତ୍ୟ ଗଣେଶ, ନାଟାମ୍ବର, ସ୍କନ୍ଦ, ଅନନ୍ତ ବାସୁଦେବ, ଗଜାନ୍ତକ, ତ୍ରିପୁରାରୀ (ବଳରାମ), ହରିହର ଓ ବାଇଶଭୁଜ ନୃସିଂହ।
ଦର୍ପଦଳନ ରଥ: ଦର୍ପଦଳନ ରଥର ଅନ୍ୟ ନାମ ଦେବୀଦଳନ ବା ଦେବୀ ରଥ। ଦେବୀ ରଥ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ରଥରେ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀ ଭାବେ ଦେବୀମାନେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥାନ୍ତି। ମା’ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କର ରଥରେ ମଧ୍ୟ ୯ ଜଣ ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାବେଦୀ ରହିଥାନ୍ତି। ଏହି ପାର୍ଶ୍ବ ଦେବାଦେବୀମାନେ ହେଲେ ବାରାହୀ, କାଳୀ, ମଙ୍ଗଳା, କାତ୍ୟାୟନୀ, ଚାମୁଣ୍ଡା, ଭଦ୍ରକାଳୀ, ବିମଳା, ହରଚଣ୍ଡୀ ଓ ଜୟଦୁର୍ଗା।