ମସଜିଦ୍‌ରେ ଶିବ-ପାର୍ବତୀ,ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ,ବଜରଙ୍ଗ ବାଲିଙ୍କ ସମେତ ୯୪ ମୂର୍ତ୍ତି: ୨,୦୦୦ ପୃଷ୍ଠାର ଭୋଜଶାଳା ରିପୋର୍ଟରେ କ’ଣ ରହିଛି...

ଭୋପାଳ: ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସର୍ଭେ (ଏଏସଆଇ) ସୋମବାର ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ହାଇକୋର୍ଟର ଇନ୍ଦୋର ବେଞ୍ଚ୍ ସମ୍ମୁଖରେ ବିବାଦୀୟ ଭୋଜଶାଳା-କମାଲ-ମୌଲା ମସଜିଦ ପରିସର ଉପରେ ୨,୦୦୦ ପୃଷ୍ଠାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛି। ହିନ୍ଦୁପକ୍ଷ ଏହାକୁ ବାଗଦେବୀ ମନ୍ଦିର କହୁଥିବା ବେଳେ ମୁସଲମାନମାନେ ଏହାକୁ କମାଲ ମୌଲା ମସଜିଦ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରୁଛନ୍ତି।

ଏହାର ସର୍ଭେ ୨୨ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ୭ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୦୩ରେ କୋର୍ଟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ମଙ୍ଗଳବାର ଦିନ ପୂଜା ଏବଂ ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ନମାନ ପାଠ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯିବ। ହିନ୍ଦୁପକ୍ଷ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିଥିଲେ।

ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୧ ରେ ଏହି ସର୍ଭେ କରିବାକୁ ହାଇକୋର୍ଟର ଇନ୍ଦୋର ବେଞ୍ଚ୍ ଏଏସଆଇକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ସର୍ଭେ ୨୨ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୨୮ ଜୁନ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ, ୧୭୦୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ମିଳିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ହିନ୍ଦୁ ଦେବତା ଏବଂ ଦେବୀମାନଙ୍କର ଅନେକ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା।

ତେବେ ସୋମବାର ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିବା ରିପୋର୍ଟକୁ ସାର୍ବଜନୀନ କରିବାକୁ କୋର୍ଟ ବାରଣ କରିଛନ୍ତି। ବନ୍ଦ ଲଫାପାରେ ଏହି ରିପୋର୍ଟ ସମସ୍ତ ପକ୍ଷଙ୍କୁ ଦିଆଯିବ। ଜୁଲାଇ ୨୨ରେ ଏହି ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟର ଶୁଣାଣି ହେବ। ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଡଭୋକେଟ୍ ହରି ​​ଶଙ୍କର ଜୈନ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ୯୪ ରୁ ଅଧିକ ଭଙ୍ଗା ମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିଛି। ଏଗୁଡିକ ଦେଖି, କେହି ସହଜରେ କହିପାରିବେ ଯେ ଏଠାରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ଥିଲା। କେବଳ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ବିବାଦୀୟ ସ୍ଥାନରେ ପୂଜା କରିବାର ଅଧିକାର ରହିବା ଉଚିତ୍, ମୁସଲମାନ ନୁହେଁ ।

ଭୋଜାଶାଳାର ୫୦୦ ମିଟର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ମଧ୍ୟରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ୯୮ ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିଲା। ଏହି ସର୍ଭେ ସମୟରେ ଖନନ ସହିତ ଫଟୋଗ୍ରାଫି ଏବଂ ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ, ରାଡାର ଏବଂ ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ପୋଜିସନ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ଯଥା ଜିପିଏସ୍ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଅଣ୍ଡରଗ୍ରାଉଣ୍ଡର ସାହାଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ନିଆଯାଇଥିଲା। ଏଠାରୁ ଏଏସଆଇ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ, ଜଟ‌ାଧାରୀ ଶିବ, ମାତା ପାର୍ବତୀ, ବ୍ରହ୍ମା, ହନୁମାନ, ଗଣେଶ, ଭୈରବନାଥଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ଦେବତା ଏବଂ ଦେବୀଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ପାଇଥିଲେ।

ଗୋଟିଏ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ଯାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି ତାହା ହେଉଛି ବାଗଦେବୀଙ୍କର। ଏହି ଖଣ୍ଡବିଖଣ୍ଡିତ ମୂର୍ତ୍ତି ଭୋଜଶାଳାରୁ ଲଣ୍ଡନକୁ ନିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସହିତ ସମାନ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ହିନ୍ଦୁପକ୍ଷ କହୁଛନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ଯେ ଏଠାରେ ଏକ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ଥିଲା।

ଏହି ବିବାଦରେ ହିନ୍ଦୁ ଫ୍ରଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଜଷ୍ଟିସ୍ ଦ୍ବାରା ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ଆବେଦନ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଏହି ପରିସର ପ୍ରକୃତରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ଯାହା ୧୦୩୪ ମସିହାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ଆଲାଉଦ୍ଦିନ ଖିଲଜୀଙ୍କ ସମୟରେ ୧୩ତମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହି ମସଜିଦ୍ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଆବେଦନ ଅନୁଯାୟୀ, ମସଜିଦ୍ ମନ୍ଦିରକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବା ପରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା।

ଏଥିସହିତ ମୁସଲିମ ପକ୍ଷ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ପୂଜାପାଠ ସ୍ଥଳ ମୌଲା କମାଲୁଦ୍ଦିନ ଚିସ୍ତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନଷ୍ଟ କରାଯାଇ ନାହିଁ। ମୁସଲମାନମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୧୯୦୨ମସିହାରେ ଏଏସଆଇ ଏହାର ରେକର୍ଡରେ କମାଲ ମୌଲା ମସଜିଦ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ। ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ଯେ ଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଭୋଜଶାଳାର ଏହି ପରିସରକୁ ନେଇ ବିବାଦ ଚାଲିଛି।