ଭାରତ-ତାଲିବାନ ବନ୍ଧୁତା: ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଘାରିଛି ଭୟ

କାବୁଲ: ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଶାସକ ତାଲିବାନ ସହିତ ଭାରତର  ବନ୍ଧୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କକୁ ନେଇ ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ଚିନ୍ତିତ ହୋଇପଡ଼ିଛନ୍ତି।। ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ପାଇଁ ତାଙ୍କର କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ବୃଥା ହେବାକୁ ଯାଉଥିବାର ଦୁଇ ଦେଶ ଅନୁମାନ କରୁଛନ୍ତି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଉଭୟ ଦେଶ ତାଲିବାନର ବିଭିନ୍ନ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଉସୁକାଇବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଭାଜନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଅଛନ୍ତି।

ଏହାର ପ୍ରମାଣ ତାଲିବାନ ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ସିରାଜୁଦ୍ଦିନ ହକ୍କାନିଙ୍କ ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ଏହି ଗସ୍ତକୁ ତାଲିବାନ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନେତା ହାଇବାତୁଲ୍ଲା ଆଖୁନ୍ଦଜାଦା ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଏପରି ରିପୋର୍ଟ ଅଛି ଯେ, ସେମାନେ ହକ୍କାନି ନେଟୱାର୍କର ସମସ୍ତ ନେତାଙ୍କୁ ତାଲିବାନ ସରକାରରୁ ବାହାର କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି।

ତାଲିବାନ ସହିତ ଭାରତର ସମ୍ପର୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରିବା ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଛି। ଭାରତ ଏବଂ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ସିନ୍ଧୁ ସଭ୍ୟତା ସମୟରୁ ସହସ୍ରାବ୍ଦ ପୁରୁଣା ଏକ ସମୃଦ୍ଧ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି। ତଥାପି, ଭାରତ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଶାସନ କରୁଥିବା ତାଲିବାନଠାରୁ ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖିଆସିଥିଲା।

କିନ୍ତୁ, ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ଆମେରିକା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ପରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ସବୁକିଛି ବଦଳିଗଲା। ତାଲିବାନର କ୍ଷମତାକୁ ଫେରିବା ପରେ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ସହିତ ଭାରତର ସମ୍ପର୍କରେ ତିକ୍ତତା ଆସିଥିଲା। କିନ୍ତୁ, ତାଲିବାନ ସହିତ ଭାରତର ସମ୍ପ୍ରତି ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ସମ୍ପର୍କ ସେମାନଙ୍କର ସୁପ୍ତ ସମ୍ପର୍କକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିଛି।

ଭୂ-ରଣନୀତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ବଢ଼ୁଥିବା ସୀମା ବିବାଦ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ଏବଂ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ଭାରତର ବିକଶିତ ବୈଦେଶିକ ନୀତି ପାଇଁ ଏକ ସଫଳତା ପାଲଟିଛି। ଭାରତୀୟ ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ବିକ୍ରମ ମିଶ୍ରି ଏବଂ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ମୁଲ୍ଲା ଆମିର ଖାନ ମୁତାକିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଫଳ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ଆଲୋଚନା ଭବିଷ୍ୟତରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନାରେ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବୃଦ୍ଧିକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି।

ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୧ରେ ତାଲିବାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଦଖଲ କରିବା ପରେ, ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ପୁନଃ ଦୃଢ଼ ଉପସ୍ଥିତି ସ୍ଥାପନ କରିବାର ଆଶା ପ୍ରାୟ ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲା। ତଥାପି, ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ମିଶ୍ରି ଏବଂ ତାଲିବାନ ମନ୍ତ୍ରୀ ମୁତାକିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପ୍ରତି ହୋଇଥିବା ଆଲୋଚନା ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଭାରତର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ରଣନୈତିକ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଆଶାକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିଛି।

ସେମାନଙ୍କ ବୈଠକରେ, ମନ୍ତ୍ରୀ ମୁତାକି ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ପାଇଁ ପଠାଯାଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାନବିକ ସହାୟତା ଲାଗି ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ ଏବଂ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ବିକାଶରେ ନିବେଶକୁ ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଭାରତକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ଯଦିଓ ଭାରତ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ନିବେଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚୀନ୍ ଠାରୁ ପଛରେ ଅଛି, ତଥାପି ଏହି ଅନୁରୋଧକୁ ଭାରତ ପାଇଁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ନିଜର ଉପସ୍ଥିତି ଏବଂ ନିବେଶ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଏକ ସୁଯୋଗ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଛି। କାରଣ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ଏସିଆର ପ୍ରବେଶ ପଥ।

ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଭାରତ ତାଲିବାନର ଏହି ଅନୁରୋଧକୁ ଅଣଦେଖା କରେ, ତେବେ ଚୀନ୍ ଏହି ସୁଯୋଗର ଫାଇଦା ଉଠାଇ ପାରିବ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ତାଲିବାନ ଚୀନ୍ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ଏହାର ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିପାରିବ। ଏହା ମଧ୍ୟ ଆଶଙ୍କା ରହିଛି, ଚୀନ-ପାକିସ୍ତାନ ଅର୍ଥନୈତିକ କରିଡର (ସିପିଇସି) ଆଫଗାନିସ୍ତାନକୁ ବିସ୍ତାର କରାଯାଇପାରେ, ଯାହା ଉପରେ ଏକ ମୌଖିକ ଚୁକ୍ତି ହୋଇସାରିଛି।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ସାଇନି-ଅନୀଲ ବିଜ୍‌ ମୁହାଁମୁହିଁ: ବିଜେପିର ଚିନ୍ତା ବଢ଼ିଲା

ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଭାରତର ନିବେଶ ଏବଂ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ପରିବହନ କରିଡର (ଆଇଏନଏସଟିସି) ର ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରିପାରେ, ଯାହା ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ମଧ୍ୟ ଏସିଆ, ୟୁରୋପ ଏବଂ ରୁଷିଆ ସହିତ ଭାରତକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବାଣିଜ୍ୟ ମାର୍ଗ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିପାରିବ। 

ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଭାରତ ପାରସ୍ୟ ଉପସାଗରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଚାବାହାର ବନ୍ଦରକୁ ତାଲିବାନକୁ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଆଫଗାନ ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କୁ ଆଉ ରପ୍ତାନି କିମ୍ବା ଆମଦାନି ପାଇଁ ପାକିସ୍ତାନର ବନ୍ଦର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ।

ସିନ୍ଧ୍ ଏବଂ ବେଲୁଚିସ୍ତାନ ଅଞ୍ଚଳର ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ବହୁ ପ୍ରତିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବାରୁ ସିପିଇସି ଧୀରେ ଧୀରେ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ବ ହରାଇବାକୁ ଲାଗିଛି। ପ୍ରତିରୋଧ ଏତେ ଗଭୀର ହୋଇଛି ଯେ, ପାକିସ୍ତାନରେ ଚୀନ୍ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।

ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପାକିସ୍ତାନରେ ଚୀନ୍ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅନେକ ଥର ଆକ୍ରମଣ ହୋଇଛି। ସମ୍ପ୍ରତି ସିପିଇସି ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ଥାନରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ କିଛି ଜାପାନୀ ଇଞ୍ଜିନିୟରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଟାର୍ଗେଟ କରାଯାଇଛି କାରଣ ସେମାନେ ଚୀନ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରଙ୍କ ପରି ଦେଖାଯାଉଛନ୍ତି। ତେଣୁ, ଚୀନ୍ ଏହାର ସିପିଇସି ଏବଂ ଗ୍ୱାଦର ବନ୍ଦରର ବିକଳ୍ପ ଖୋଜିପାରେ।

ଏହି ପ୍ରତିରୋଧକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଚୀନ୍ ପାକିସ୍ତାନର ଅସ୍ଥିର ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ବାଇପାସ୍ କରିବା ପାଇଁ ବିକଳ୍ପ ରାସ୍ତା ଖୋଜିପାରେ। ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ଅଧିକୃତ କଶ୍ମୀର (ପିଓକେ) ଦେଇ ଯାଇଥିବା ୱାଖାନ କରିଡର, ପାରସ୍ୟ ଉପସାଗର ସହିତ ସଂଯୋଗ ପାଇଁ ଚୀନର ରଣନୀତିରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଯୋଗ ହୋଇପାରେ।

ଏପରି ପଦକ୍ଷେପ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ଚୀନ୍‌ର ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ ଏବଂ ଭାରତର ଉପସ୍ଥିତିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ, ଚୀନ୍ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ସମର୍ଥନ ସଫଳତାର ସହ ହାସଲ କରିପାରିବା ନେଇ ବେଶ୍ ଆଶାବାଦୀ ରହିଛି।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀ ବୋର୍ଡ ପରୀକ୍ଷା: ସନ୍ଧ୍ୟା ବେଳେ ଅତିରିକ୍ତ କ୍ଲାସ୍ କରୁଛନ୍ତି ଶିକ୍ଷକ