ଚଳିତ ବର୍ଷ ଦୁର୍ଗା ପୂଜାରେ 'ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ' କେବେ? ଏହି ଅନନ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ମହତ୍ତ୍ୱ ଜାଣନ୍ତୁ...

କୋଲକାତା: ଭାରତ ବିବିଧତାର ଦେଶ, ଏବଂ ଏହି ବିବିଧତା ଆମର ପର୍ବଗୁଡ଼ିକରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଥାଏ। ବିଶେଷକରି ନବରାତ୍ରି ସାରା ଦେଶରେ ଉତ୍ସାହ ଏବଂ ଭକ୍ତିର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ବିଶେଷ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରିର ଦଶମ ଦିନ ଦଶମୀରେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ବିସର୍ଜନ କରାଯାଇଥାଏ।

ଏହି ଦିନ ଦେଶର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ, ଦୁର୍ଗା ପୂଜାର ଶେଷ ଦିନରେ ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ ରୀତିନୀତି ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ସିନ୍ଦୂର ଖେଳରେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ସିନ୍ଦୂର ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ, ବଙ୍ଗାଳୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବିଜୟାଦଶମୀରେ ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ ରୀତିନୀତି ସହିତ ପାଳନ କରନ୍ତି। 

ଚଳିତ ବର୍ଷ ଦୁର୍ଗା ପୂଜାର ବିଜୟାଦଶମୀ, ଗୁରୁବାର, ଅକ୍ଟୋବର ୨ ରେ ପାଳନ କରାଯିବ। ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ ଏହି ଦିନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।

ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ କେବଳ ବିବାହିତ ମହିଳାମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥାଏ। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପବିତ୍ର ଏବଂ ଆନନ୍ଦଦାୟକ। ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଠାରୁ ସିଧାସଳଖ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଏହାକୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବସର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।

ଏହି ଦିନ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ କୈଳାସ ପର୍ବତକୁ ପ୍ରସ୍ଥାନ କରିବାର ଦିନ। ମାତାଙ୍କୁ  ବିଦାୟ କରାଯାଇଥାଏ। ତେଣୁ, ମହିଳାମାନେ ତାଙ୍କ ବିଦାୟ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ଏବଂ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ ପାଇଁ ବିଶେଷ ଆଶୀର୍ବାଦ ଲାଭ ଲାଗି ପ୍ରାର୍ଥନା କରନ୍ତି।

ପ୍ରଥମେ, ବିବାହିତ ମହିଳାମାନେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପ୍ରତିମାରେ ସିନ୍ଦୁର ଏବଂ ପାନ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତି। ଏହା ଦେବୀଙ୍କୁ ବିଦାୟ ଦେବା ପୂର୍ବରୁ ସଧବାଙ୍କ ଉପଯୋଗୀ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଭଳି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥାଏ। ଦେବୀଙ୍କୁ ସିନ୍ଦୁର ଅର୍ପଣ କରିବା ପରେ, ମହିଳାମାନେ ପରସ୍ପରକୁ ସିନ୍ଦୁର ଲଗାଇଥାନ୍ତି।

ସିନ୍ଦୂର ଖେଳକୁ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବାର ଏକ ଅବସର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହି ପରମ୍ପରା ମହିଳାମାନଙ୍କ ଜୀବନରେ ସୁଖ, ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ବୈବାହିକ ସୁଖକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ। ଏହି ଦିନ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ବିଦାୟ ଊତ୍ସବ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ଦେବୀଙ୍କୁ ବିଦାୟ ଦେବା ସମୟରେ, ମହିଳାମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ଏବଂ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥାନ୍ତି।

ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ ରୀତି ୪୫୦ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଆସୁଛି। ଏହି ପରମ୍ପରା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ନବରାତ୍ରିର ଶେଷ ଦିନରେ , ବଙ୍ଗାଳୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସଦସ୍ୟମାନେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ଧୁନୁଚି ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି।

ଆଜିକାଲି, ଏହି ପରମ୍ପରା ଆଉ କେବଳ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ସୀମିତ ନାହିଁ। ଭାରତ ଏବଂ ବିଦେଶରେ ଯେଉଁଠାରେ ବଙ୍ଗାଳୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଅଛନ୍ତି, ସେଠାରେ ସିନ୍ଦୂର ଖେଳ ମହା ଆଡମ୍ବରରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ।