Koraput Sloth Bear: କୋରାପୁଟ ବନାଞ୍ଚଳରୁ ଅଳସୁଆ ଭାଲୁର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଓ ଅନୁକୂଳନ

ଓଡ଼ିଶାର କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ଘଞ୍ଚ ବନାଞ୍ଚଳ ଅଳସୁଆ ଭାଲୁ ବା ସ୍ଲଥ୍ ବିଅର (Melursus ursinus)ର ପ୍ରାକୃତିକ ଆବାସସ୍ଥଳୀ ଅଟେ। ଦ୍ରୁତ ଜଙ୍ଗଲ କ୍ଷୟ ଏବଂ ମାନବ ବସତିର ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ବିସ୍ତାର ହେତୁ ଏହି ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ପ୍ରଜାତି ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ତା'ର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତର ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି। ତେବେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଖାପ ଖୁଆଇବା ପାଇଁ ଭାଲୁଗୁଡ଼ିକ ବିକାଶମୂଳକ ଭାବରେ କେତେକ ବିଶେଷ ଶାରୀରିକ ଏବଂ ବ୍ୟବହାରଗତ ଅନୁକୂଳନ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାନ୍ତି।

ଅଳସୁଆ ଭାଲୁର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଅନୁକୂଳନ

ଅଳସୁଆ ଭାଲୁର ଶରୀର ଗଠନ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ମୁଖ୍ୟତଃ କୀଟପତଙ୍ଗ ଖାଇବାରେ (Insectivory) ଅନୁକୂଳ।

୧. ବିଶିଷ୍ଟ ଶାରୀରିକ ଗଠନ

●    ଲମ୍ବା ନଖ: ଏମାନଙ୍କର ନଖ ଅନ୍ୟ ଭାଲୁ ପ୍ରଜାତି ତୁଳନାରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବା, ମୁନିଆ ଏବଂ ଅନ୍ତଃନିବେଶନକ୍ଷମ (non-retractile) ହୋଇଥାଏ। ଏହି ନଖଗୁଡ଼ିକ କଠିନ ମାଟି ତଳେ ଥିବା ଉଇ ବସା ଖୋଳିବାରେ ସହାୟକ ହୁଏ।
●    ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ସୃଷ୍ଟି କ୍ଷମତା (The Vacuum Mouth): ଭାଲୁର ଓଠ ଲମ୍ବା ଏବଂ ଗୋଲ ଥୋମଣି ଏକ ନଳୀ ସଦୃଶ ଗଠନ ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଏହାର ଉପର ପାଟିର ଦୁଇଟି ମଧ୍ୟଭାଗ ଦାନ୍ତ (incisors) ଅନୁପସ୍ଥିତ ରହିବା ଫଳରେ ଉଇମାନଙ୍କୁ ଶୋଷି ନେବା ପାଇଁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ (Vacuum) ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ଏହି ବିଶେଷ କୌଶଳ ଉଇ ଏବଂ ଉଇ ହୁଙ୍କା ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ।

୨. ବ୍ୟବହାରଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ

●    ନିଶାଚର ପ୍ରକୃତିର ଗ୍ରହଣ: ମାନବ ବସତିର ନିକଟତର ହେବା କାରଣରୁ ଅଳସୁଆ ଭାଲୁଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ରାତି (ନିଶାଚର)କୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଦେଇଛନ୍ତି। ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ସେମାନଙ୍କୁ ମଣିଷ ସହିତ ଦିନବେଳାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ସଂଘର୍ଷରୁ ଦୂରେଇ ରଖେ। ଦିନସାରା ସେମାନେ ଜଙ୍ଗଲର ଘଞ୍ଚ ଗୁମ୍ଫା ବା ଗଛ ମୂଳରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥାନ୍ତି।
●    ସର୍ବଭକ୍ଷୀ ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ: ଉଇ ଏବଂ ମହୁ ବ୍ୟତୀତ ସେମାନେ ଋତୁ ଅନୁଯାୟୀ ଫଳ, କନ୍ଦା, ଏବଂ ବେଳେବେଳେ ମହୁଲ ଫୁଲ ଓ ଆଖୁ ଭଳି ଫସଲ ଖାଇଥାନ୍ତି। ସର୍ବଭକ୍ଷୀ ହେବାର ଏହି ବ୍ୟବହାରିକ ନମନୀୟତା ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ବଞ୍ଚିବାରେ ସହାୟତା କରେ।

ମାନବ-ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ସଂଘର୍ଷର ବାସ୍ତବିକତା

ଉପରୋକ୍ତ ଅନୁକୂଳନ ଗୁଡ଼ିକ ସତ୍ତ୍ୱେ, ପ୍ରାକୃତିକ ଆବାସସ୍ଥଳୀ ହ୍ରାସ ଏବଂ ମଣିଷ ଚାଷ କରୁଥିବା ମହୁଲ ଫୁଲ ଓ ଆଖୁ ଭଳି ଫସଲ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷଣ ବଢ଼ିବା କାରଣରୁ ଭାଲୁମାନେ ବାରମ୍ବାର ମଣିଷ ବସତି ଆଡକୁ ମୁହାଁଉଛନ୍ତି। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଏହି ସଂଘର୍ଷ ମଣିଷମାନଙ୍କର ଆକ୍ରମଣରେ ଆହତ ହେବା ଏବଂ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ ଭାବରେ ଭାଲୁଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବାର ଘଟଣାରେ ପରିଣତ ହେଉଛି। ଏହି ସଂଘର୍ଷ ବର୍ତ୍ତମାନ କୋରାପୁଟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଳସୁଆ ଭାଲୁ ପ୍ରଜାତିର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଆହ୍ୱାନ ଭାବରେ ରହିଛି।

ଲେଖକ ପରିଚୟ: ପରିବେଶ ଗବେଷକ ତଥା ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ପଲ୍ଲବୀ ମହାପାତ୍ର।
email ID: mohapallabi@gmail.com

ଅ‌ାହୁରି ପଢ଼ନ୍ତୁ: Man Rescued by a Boatman: ବୁଡ଼ି ଯାଉଥିବା କାର୍‌ ଭିତରୁ ଯୁବକଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କଲେ ନାଉରୀ