ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀର ପ୍ରବାହକୁ ବନ୍ଦ କରିବା ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର: ଚୀନ୍‌ର ନଦୀବନ୍ଧ ଭାରତରେ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବ!

ବେଜିଂ: ଚୀନ୍‌ର ବିକାଶମୂଳକ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବେ ଭାରତ ପାଇଁ ବିପଦର କାରଣ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀ ଉପରେ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଚୀନ୍‌ର ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଭୂ-ରାଜନୀତି ଉପରେ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ କେବଳ ଚୀନ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ କାର୍ଯ୍ୟ ନୁହେଁ; ବରଂ, ଏହି ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ରକଳ୍ପ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ଗମ୍ଭୀର ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀ ଉପରେ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ନଦୀବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଯୋଜନା ଉପରେ ଚୀନ୍ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଛି। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପଟି ତିବ୍ଦତର ମେଡୋଗ୍ କାଉଣ୍ଟିରେ ୟାରଲୁଙ୍ଗ ସାଙ୍ଗପୋ ନଦୀ ଉପରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି, ଯାହା ଭାରତରେ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା।

ଏହି ବନ୍ଧ ଭାରତର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପରିବେଶକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବ। ଚୀନ୍‌ର "ବନ୍ଧ କୂଟନୀତି" ଭାରତ ଉପରେ ରଣନୈତିକ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ଅସ୍ତ୍ର ହୋଇପାରେ। ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଆସାମ ଭଳି ରାଜ୍ୟ ଜଳ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରନ୍ତି। ବନ୍ୟା ଏବଂ କୃଷି ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ।

ହାଇଲାଇଟ୍ସ :

ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ଉପରେ ବନ୍ଧ ଭାରତର ଜଳ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି!
ଚୀନ୍‌ର ଡ୍ୟାମ କୂଟନୀତି ଭାରତ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ନୂତନ ଅସ୍ତ୍ର।
ଚୀନ୍‌ର ନଦୀବନ୍ଧ ଯୋଜନା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ଧ୍ୱଂସର ଆଶଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି!

ଚୀନ୍ ୭୦ ଗିଗାୱାଟ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରୁଛି ଏବଂ ଏହି ବନ୍ଧ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଥ୍ରୀ ଗର୍ଜେସ୍ ବନ୍ଧ ଅପେକ୍ଷା ବହୁ ଅଧିକ କ୍ଷମତା ବିଶିଷ୍ଟ ହେବ। କିନ୍ତୁ ଏହି ବନ୍ଧର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କେବଳ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହା ପଛରେ ଚୀନ୍‌ର ରଣନୈତିକ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟ ଲୁଚି ରହିଛି, ଯାହା ଭାରତ ଉପରେ ଗୁରୁତମ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବାର ଆଶଙ୍କା କରାଯାଉଛି। ପାକିସ୍ତାନ ଏହାର ଭୂ-ରାଜନୈତିକ କାରଣରୁ ଏହି ନଦୀବନ୍ଧକୁ ଏକ ରଣନୈତିକ ସୁବିଧା ଭାବରେ ଦେଖୁଛି। ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ଏହାକୁ ନିଜର ଜଳ ସୁରକ୍ଷା, ସୀମା ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ପ୍ରଭାବ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ଭାବରେ ଦେଖୁଛି।

ଯେତେବେଳେ ଚୀନ୍ ସମ୍ପ୍ରତି ଏହି ନଦୀବନ୍ଧ ପ୍ରକଳ୍ପ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା, ଭାରତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇଥିଲା ଯେ, ଏହା  ଚୀନ୍‌ର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବ। ତିବ୍ଦତରେ ୟାରଲୁଙ୍ଗ ସାଙ୍ଗପୋ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀ କୈଳାସ ପର୍ବତ ନିକଟରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇ ବଙ୍ଗୋପସାଗରରେ ଗଙ୍ଗାରେ ମିଶିବା ପୂର୍ବରୁ ଚୀନ୍, ଭାରତ ଏବଂ ବାଂଲାଦେଶ ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି। ନଦୀର ପ୍ରବାହ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅପାର ସମ୍ଭାବନା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।

ବିଶେଷକରି ତିବ୍ଦତର "ଗ୍ରେଟ୍ ବେଣ୍ଡ"ରେ। ଭାରତରେ, ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ, ବିଶେଷକରି ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଆସାମ ଭଳି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଜୀବନରେଖା। ଏହି ମେଗା ଡ୍ୟାମ୍ ନିର୍ମାଣ ଦ୍ବାରା, ଚୀନ୍ ନଦୀର ପ୍ରବାହକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର ଶକ୍ତି ପାଇବ।

ଯଦି ଚୀନ୍ ମୌସୁମୀ ଋତୁରେ ପାଣି ବନ୍ଦ କରିଦିଏ, ତେବେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ମରୁଡ଼ି ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଯଦି ଚୀନ୍ ବର୍ଷା ଋତୁରେ ଅତିରିକ୍ତ ପାଣି ଛାଡ଼ିଦିଏ, ତେବେ ଭୟଙ୍କର ପ୍ରଳୟଙ୍କରୀ ବନ୍ୟାର ଆଶଙ୍କା ବଢ଼ିଯିବ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ, ଚୀନ୍ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ରର ଜଳକୁ ଭାରତ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବ। ଯାହା ଭାରତର ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତର ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।

ଚୀନ୍ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ଏବଂ ବିଆରଆଇ(ବେଲ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ରୋଡ୍ ଇନିସିଏଟିଭ୍)ର ଏକ ଅଂଶ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିବା ବେଳେ, ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ, ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଭାରତକୁ ଘେରିବା ପାଇଁ ଏହାର "ଷ୍ଟ୍ରିଙ୍ଗ ଅଫ୍ ପର୍ଲ୍ସ" ନୀତିର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପଦକ୍ଷେପ।

ଏସିଆ ଟାଇମ୍ସ ରିପୋର୍ଟ କରିଛି, ଏହି ବନ୍ଧ ଭାରତର ରଣନୈତିକ ସ୍ଥିତିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବାର ଏକ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇପାରେ, କାରଣ ଏବେ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ରର ଜଳସମ୍ପଦ ଉପରେ ଚୀନ‌୍‌ର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଡ୍ୟାମ ଚାରିପାଖରେ ଚୀନ୍ ସାମରିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇପାରିବ, ଯାହା ଏଲଏସିରେ ଉତ୍ତେଜନାକୁ ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି କରିବ।

ଯଦି ଚୀନ୍ ଏହି ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରେ, ତେବେ ଏହା କେବଳ ଭାରତ ନୁହେଁ, ବରଂ ସମଗ୍ର ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳର ଇକୋ-ସିଷ୍ଟମ ଉପରେ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ। ଏହି ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଯୋଗୁ ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ନଦୀର ଜଳଚକ୍ର, ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ ଏବଂ କୃଷି ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ।

ଏସିଆ ଟାଇମ୍ସ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି, ଏହି ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଦ୍ୱାରା ଭୂମିକମ୍ପପ୍ରବଣ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭୂସ୍ଖଳନ ଏବଂ ଭୂମିକମ୍ପର ଆଶଙ୍କା ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଏହା ସହିତ, କାଦୁଅ ଏବଂ ପୁଷ୍ଟିକର ଯୋଗାଣ ହ୍ରାସ ପାଇବା ଦ୍ୱାରା ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର ଉପତ୍ୟକାର ଉର୍ବରତା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ। 

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ପାକିସ୍ତାନ-ଚୀନ୍ ପାଇଁ ବାଟ ଛାଡିଲେ ୟୁନୁସ୍: ଭାରତ ପାଇଁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି

ଭାରତ ସରକାର ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଗମ୍ଭୀର ଚିନ୍ତା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣର ପ୍ରଭାବ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି, ଭାରତକୁ ଏବେ ଏକ ଦ୍ୱିମୁଖୀ ନୀତି ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପଡିବ।

ପ୍ରଥମତଃ, କୂଟନୈତିକ ସ୍ତରରେ ଚୀନ୍ ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ପ୍ରତିବାଦ କରିବାକୁ ପଡିବ; ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଜଳ ପ୍ରବାହ ଉପରେ  ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ସୁଦୃଢ଼ ​​କରିବା ପାଇଁ ଦେଶର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ନଦୀବନ୍ଧ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଏହା ସହିତ, ଭାରତକୁ ଏହି ବନ୍ଧର ପରିବେଶଗତ ପ୍ରଭାବକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଞ୍ଚରେ ଉଠାଇ ଚୀନ୍ ଉପରେ ଚାପ ପକାଇବାକୁ ପଡିବ।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଟ୍ରମ୍ପ୍-ମସ୍କଙ୍କ ବିରୋଧରେ ୫୦ ରାଜ୍ୟରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ରାସ୍ତାକୁ ଓହ୍ଲାଇଲେ

 India | China | brahmaputra-river